سایبرنما – شماره ۲۲
مجله هفتگی سایبرنما با معرفی آخرین و مهم ترین رخدادهای تکنولوژیک دنیا و تبیین اهمیتِ آنها در آیندهی بشریت، شما را با مسیر انقلاب تمدنی سایبری آشنا می کند. اولین خبر این هفته سایبرپژوه مربوط به همکاری پنجسالهی دولت انگلستان و کمپانی IBM برای توسعهی هوش مصنوعی و پردازش کوانتومی در زمینههای علمی و اقتصادی است. چین نسخهی دوم هوش مصنوعی Wu Dao را معرفی کرده است که قدرت و عظمتِ آن همهی رقبا را به لرزه انداخته است. برای آشنایی با قابلیتهای مختلفِ این هوش مصنوعی حتما خبر دوم ما را بخوانید. در این هفته و پس از خبرِ حیرتآورِ هوشِ مصنوعیِ چینی بلافاصله از آمریکا (رقیب اصلی چین) خبر آوردهایم. این بار اما نه از تکنولوژیهای آمریکایی بلکه از تلاشهای حاکمیتی دولتِ آمریکا برای رقابت با چین: دستور منعِ همکاری بایدن با ۵۳ شرکت چینی و بستهی حمایتی ۲۵۰ میلیون دلاری سنای آمریکا. تلاش مایکروسافت برای حضور در صنعتِ دوقلوهای دیجیتالیِ ساختمانی چهارمین خبرِ این هفتهی ماست و واپسین خبر این شماره از مجلهی سایبرنما به بزرگترین و دقیقترین نقشهی مغز که هفتهی پیش توسطِ گوگل و هاروارد منتشر شد اختصاص یافته است. با ما در این شماره همراه باشید…
۱. همکاری دولت انگلستان و IBM در پردازش کوانتومی و هوش مصنوعی
هر روز که میگذرد رقابتِ میانِ کشورها برای توسعهی هوش مصنوعی و پردازش کوانتومی ابعاد جدیدی به خود میگیرد. در حالی که محور اصلی رقابت نبردِ سردِ میانِ چین و ایالات متحده است، کشورهای دیگر نیز مانند روسیه نیز تلاش کردهاند که در ابعاد مختلف خود را یک رقیب قدر نشان دهند. حال در تازهترین خبر، وزیرعلوم انگلستان اعلام کرده است که در یک طرح ۵ ساله و با همکاری IBM تلاش دارند که به توسعهی هوش مصنوعی و پردازش کوانتومی بپردازند؛ اموری که «انقلابی در آیندهی ما رقم خواهند زد… و انگلستان میباید در آنها پیشتاز باشد». بر اساسِ اطلاعیه ی شرکتِ IBM محور این همکاری توسعهی تکنولوژیهای مربوط به اقتصاد (با تمرکز بر اقتصادِ انگلستان) است. باید دید در حالی که ساختار اقتصادِ جهانی به سمتِ نوع جدیدی از هوشمندی حرکت میکند، آیا اقتصاد جمهوری اسلامی، به خصوص در دولت آینده، میتواند خود را با این نظم جدید هماهنگ کند یا خیر؟
۲. هوش مصنوعی ملی چین رقیبِ شمارهی ۱ تمامِ کشورها و شرکتهاست
چین در هفتهی گذشته خبرِ انتشارِ نسخهی دومِ Wu Daoرا داده است. این سیستم را به حق میتوان «هوش مصنوعی ملی» چین نامید که با ۱.۷۵۰ تریلیون پارامتر ده برابر بزرگتر از سیستمِ معروفِ Open AI با ۱۷۵ میلیارد پارامتر است؛ Open AI همان سیستمی است که چندی پیش سایبرنما پروژهی Dall-E از این سیستم را معرفی کرده بود. Wu Dao توسط ۴.۹ ترابایت متن و تصویر چینی و انگلیسی تمرین داده شده است و میتواند وظایف مختلفی مانندِ پردازشِ زبان طبیعی (NLP)، تولیدِ متن، تشخیص تصویر و تولیدِ تصویر را انجام دهد. حتی اعلام شده است که این هوش میتواند مانندِ AlphaFold گوگل ساختارِ سه بعدی پروتئینها را نیز پیشبینی کند.آنطور که مشخص است و بر اساسِ منطقِ «یادگیری ماشینی»، استراتژی چین فراهم کردنِ بیشترین حجمِ دادهها برای توسعهی هوش مصنوعی است. آیا Wu Dao میتواند قدرتِ شمارهی یک در «یادگیری عمیق» باشد و شرکتهایی مانندِ گوگل و IBM را پشتِ سر بگذارد؟ باید صبر کرد و دید.
۳. نبردِ سردِ چین و آمریکا رسما آغاز شد
در حالی که سایبرنما در طول دو ماه گذشته بارها و بارها بر شروع نبرد سردِ میانِ چین و آمریکا در حوزهی هوش مصنوعی تاکید داشت (میتوانید این داستانها را از اینجا دنبال کنید)، با حکمِ جدیدِ رئیسجمهور بایدن این نبرد اکنون کاملا رسمیت یافته است. در هفتهی گذشته بایدن در ادامهی احکامِ تحریمیِ ترامپ (که شامل شرکتِ مشهورِ هواووی میشد)، ۵۹ شرکتِ دفاعی و تکنولوژیکِ چینی را وارد لیستِ عدمِ همکاری کرد. این در حالی است که بستهی حمایتی غولآسای سنا به ارزش ۲۵۰ میلیون دلار که به طور مشخص برای مقابله با صنعتِ هوش مصنوعی در چین تعریف شده بود، تصویب گردید و موردِ حمایتِ جو بایدن نیز قرار گرفت. کارشناسان معتقدند که با تصویبِ بستهی حمایتی سنا و اعلام حکم ریاستجمهوری بایدن، ما امروز رسما در عصرِ نبردِ سردِ هوش مصنوعی و تکنولوژی هستیم.
۴. حضور مایکروسافت در صنعتِ دوقلوهای دیجیتالی ساختمانی
سایبریسازی اشیاء فیزیکی یا به اصطلاح «دوقلوهای دیجیتال» یکی از مهمترین روندهای تکنولوژی است که تائیر و پیامدهای بسیار مهمی بر آیندهی بشریت دارد. یکی از کاربردهای دوقلوهای دیجیتال در صنعتِ ساختمانسازی هوشمند است؛ جایی که تمام اجزاء یک ساختمان به صورت دیجیتالی مدلسازی میشوند و شما میتوانید به صورتِ آنلاین وضعیت هر قسمت از ساختمان (از چارچوب سختِ فیزیکی گرفته تا عملکردهای وسایل هوشمندی مانندِ یک یخچال هوشمند) را مشاهده کنید. محققان بر این باور هستند که صنعتِ ساختمانسازی در ده سال آینده به طور کلی تحتِ تاثیرِ تکنولوژیِ اینترنت اشیاء قرار خواهد گرفت. به همین علت مایکروسافت تلاش میکند که با حضور در این صنعت، پروتکلهای استانداردِ این صنعت را تعریف کند. طبعا، مرحلهی بعدیِ این روند، سایبریسازی یا دوقلوسازی از یک شهر، کشور یا کلِ جهان است.
۵. گوگل و هاروارد بزرگترین و دقیقترین نقشهی مغزی را منتشر کردند
خوانندگان سایبرنما میدانند که فهمِ مغز یکی از مهمترین مسیرهای تکنولوژی در سالهای آینده است. استفاده و توسعهی تکنولوژیهایی مانندِ رابطهای کاربری مغزی یا توسعهی مغز مصنوعی و هوشمصنوعی مغزدار، نیازمندِ فهمِ ما از چگونگی کارکردِ مغزِ بیولوژیکِ انسان است. در همین راستا گوگل و هاروارد اعلام کردهاند که توانستهاند لایههای مختلف و سلولهای گوناگون مغزی را نقشهبرداری کنند. این نقشه از ۲۲۵ میلیون تصویری درست شده است که توسط یک میکروسکوپ الکترونیکی با کیفیت ۴ نانومتر تصویربرداری شدهاند. حجمِ این نقشه که ۱۳۰ میلیون سیانپس و دهها هزار نورون را پوشش میدهد حدودِ ۱.۴ پتابایت است. برای مقایسه باید گفت که تمامِ تصاویری که ماهوارههای ناسا در تمامِ این سالها از زمین گرفتهاند فقط ۱.۳ پتابایت است. گوگل این نقشه را به صورت آنلاین در دسترس قرار داده است. آیا پروژههای گوناگونی که در سراسر جهان برای فهمِ دقیق مغز در حال اجرا هستند میتوانند دستِ آخر برگِ برندهای را برای آیندهی هوش مصنوعی عرضه کنند؟