مجله هفتگی سایبرنما با معرفی آخرین و مهم ترین رخدادهای تکنولوژیک دنیا و تبیین اهمیتِ آن‌ها در آینده‌ی بشریت، شما را با مسیر انقلاب تمدنی سایبری آشنا می کند. خبر‌های این هفته‌ی سایبرنما با خبری از دیپ‌مایند و حل یک مسئله‌ی ۴۰ ساله در ریاضیات توسط هوش مصنوعی آغاز می‌شود. سپس به معرفی ماده‌ای خواهیم پرداخت که می‌تواند حس کند، تصمیم بگیرد و عمل کند: نوع جدیدی از ماده. سومین خبر این هفته‌ی سایبرنما مربوط به کنترل ذهن (تغییر احساسات، افکار و رفتار) با استفاده از نور است. در ادامه از کامپیوتر بسیار نازکی سخن خواهیم گفت که بر روی استخوان نصب می‌شود و می‌تواند اطلاعات زیستی استخوان را به صورت بی‌سیم به پزشکان اطلاع‌رسانی کند و در آخرین خبر این هفته از امتناع ایالات متحده برای توقف تولید و استفاده از روبات‌های قاتل خبر خواهیم داد. با ما در این شماره همراه باشید.
حل یک مسئله‌ی ۴۰ ساله در ریاضیات توسط هوش مصنوعی
هوش‌های مصنوعی یکی از روند‌های مهمِ گسترش و پیشرفت علم محسوب می‌شوند. هوش‌های مصنوعی می‌توانند مسیر علم را پیش‌بینی و جهت‌دهی کنند، متون علمی را خلاصه‌سازی و دسته‌بندی کنند و حتی در حوزه‌هایی مانندِ کشف ساختارهای پروتئین‌ها نقشی تعیین‌کننده ایفا کنند. این بار شرکت دیپ‌مایند اعلام کرده است که هوش مصنوعی فرمولی را برای حل یک مسئله‌ی تاکنون لاینحل در ریاضیات ارائه داده است. مقاله‌ی دیپ‌مایند که در مجله‌ی Nature منتشر شده، نشان می‌دهد هوش مصنوعی دیپ‌مایند با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشینی یک حدس ۴۰ ساله در نظریه‌ی بازنمایی ریاضیات را اثبات کرده است. به گفته‌ی دیپ‌مایند برتری هوش مصنوعی بر ریاضی‌دان‌های انسانی در این حقیقت نهفته است که هوش مصنوعی می‌تواند در عرض چند ساعت به اندازه‌ی عمر یک ریاضی‌دان الگوهای ریاضی را مرور و آزمون کند. نیک می‌دانیم که پیشرفت در ریاضیات کلید پیشرفت در بسیاری از حوزه‌ها (مانند فیزیک، سخت‌افزار، طراحی تراشه و …) است و دورخیز دیپ‌مایند برای ریاضیات را باید با توجه به این مسئله در نظر گرفت.
ماده‌ی فعال: ماده‌ای که می‌تواند حس کند، تصمیم بگیرد وعمل کند
امروزه تکنولوژی بر اساسِ ماده‌هایی ساخته می‌شود که در طبیعت موجود هستند. جنسِ تکنولوژی در نهایت «مادی» است. اما آیا راهِ حلی هست که تکنولوژی بتواند «ماده‌ی خودش» را تولید کند؟ باید گفت چنین سوالی یکی از روند‌های توسعه‌ی تکنولوژی است. سایبرنما پیش‌ترها از تولید پروتئین کلاژن یا کریستالِ زمان سخن گفته بود که هر کدام در حوزه‌ی پزشکی و فیزیک دست‌آورد‌های خیره‌کننده‌ای بودند. حال و با توجه به ظهور روند اینترنت همه چیز، آیا می‌توان از ماده‌ای سخن گفت که بتواند حس کند (داده‌ها را جمع‌آوری کند)، تصمیم بگیرد (داده‌ها را پردازش کند) و کنش انجام دهد (داده تولید کند)؟ این همان ماده‌ای است که توسط دانشمندان دانشگاه میزوری ساخته شده است. این ماده که برای صنایع فضایی ساخته شده است می‌تواند محیط پیرامونی خودش را رصد کند و با پردازش اطلاعات و بر اساس الگوریتم‌های خاص اعمالی مانند حرکت دورانی یا وضعی را انجام دهد. در آینده باید انتظار استفاده از چنین ماده‌هایی را در زندگی پیرامونی‌مان نیز داشته باشیم.
کنترل ذهن با استفاده از نور
رابطه‌ی کامپیوتر‌ها و مغز که با عنوان رابط‌های کاربری مغزی شناخته می‌شود در روند‌های گوناگونی مانند فراهم کردن امکان بینایی برای نابینایان، اسکن مغز، درمان صرع، درمان افسردگی، تبدیل افکار به گفتار و … کاربرد دارد. تا کنون رابطه‌ی کامپیوتر‌ها و مغز همواره در سطح نوعی از «ترجمه» یا «درمان» بوده است. کامپیوتر‌ها یا سیگنال‌های مغزی را ترجمه می‌کردند یا با اثرگذاری بر روی آن‌ها منجر به درمان یک بیماری می‌شدند. اما اگر می‌شود مغز را به هر طریقی تحت تاثیر قرار داد (ولو برای درمان) آیا نمی‌توان از این تکنولوژیها برای کنترل مغز هم استفاده کرد؟ محققان کره‌ی جنوبی توانسته‌اند تنها با استفاده از شلیک امواج نوری آبی این مهم را متحقق کنند. بر اساس مقاله‌ای که آن‌ها در نشریه‌ی معتبر Neuron منتشرکرده‌اند، این شلیک‌ها می‌تواند منجر به فعال‌شدن یا خاموش‌شدن نوروتنزمیتر‌ها (یکی از محوری‌ترین ساختارهای مغزی و عصبی) و در نتیجه منجر به تغییر افکار شوند. البته اعلام شده است که محققان از این تکنولوژی تنها برای «درمان (یا برطرف‌کردن) ترس» در موش‌ها استفاده کرده‌اند.
کامپیوتر وایرلس بر روی استخوان
تکنولوژی‌های سطح میکرو و نانون یکی از اصلی‌ترین روند‌های پزشکی سایبری هستند. سایبرنما پیش‌تر توضیح داده بود که این تکنولوژیها فعلا قابلیت رفتار خودمختار و اتصال بی‌سیم را ندارند و شایعات پیرامون میکرو یا نانوروبات‌ها و تکنولوژی ۵G از اساس بی‌مبناست. فعلا بدیع‌ترین و کوچک‌ترین تکنولوژی‌ای که بتواند ارتباط بی‌سیم برقرار کند و اطلاعات را از بدن به بیرون از آن انتقال دهد، تکنولوژی‌ای است که این هفته در پی معرفی آن هستیم: کامپیوتر رصد‌کننده‌ی استخوان به اندازه‌ی یک سکه. این کامپیوتر که ضخامت آن به اندازه‌ی یک کاغذ است بر روی استخوان (به طور مثال: یک قسمت ترک‌خورده) چسبانده می‌شود و اطلاعات زیستی استخوان را جهت بهبود فرآیند درمان رصد و ارسال می‌کند. جالب این جاست که پس از مدتی استخوان این کامپیوتر را به عنوان عضوی از خودش می‌پذیرد و رشد خودش را بر روی آن ادامه می‌دهد؛ در نتیجه این کامپیوتر می‌تواند در طول زمان اطلاعات بسیار بیشتری از نحوه‌ی فعالیت استخوان را ارسال کند. این کامپیوتر نیازمند باتری هم نیست و می‌توان آن را با استفاده از تکنولوژی‌های NFT (که همین امروز در تلفن‌های هوشمند استفاده می‌شوند) شارژ کرد.
آمریکا به تولید روبات‌های قاتل ادامه خواهد داد
هفته‌ی گذشته و به مناسبت انتشار پیش‌نویس اخلاق هوش مصنوعی توسط یونسکو به این مسئله اشاره داشتیم که ایالات متحده خلاف رقیب سنتی‌اش در نبرد سرد هوش مصنوعی، یعنی چین و هم‌چنین رقیب دیرینه‌اش در جنگ سرد یعنی روسیه عضو یونسکو نیست و بنابراین خود را ملزم به رعایت قواعد اخلاقی در زمینه‌ی استفاده از هوش مصنوعی و روباتیک خودمختار نمی‌داند. چند روز بعد از انتشار پیش‌نویس و بلافاصله پس از ایجاد موجی برای الزام ایالات متحده به خودداری از تولید و استفاده از روبات‌های قاتل این کشور اعلام کرد که خود را متعهد به چنین الزامی نمی‌داند و تنها یک «آیین‌نامه‌ی رفتاری» را به صورت داخلی تصویب خواهد کرد. بنا به گفته‌ی نماینده‌ی ایالات متحده در کنفرانس ژنو که برای کنترل سلاح‌های خودمختار برگزار شده بود، این کشور تلاش خواهد کرد رفتاری مسئولانه و منطبق با قوانین بین‌المللی را در این راستا اتخاذ کند. آیا روبات‌های هوشمند قاتل موازنه‌ی جدید هسته‌ای در قرن بیست و یکم هستند؟
