مجله هفتگی سایبرنما با معرفی آخرین و مهم ترین رخدادهای تکنولوژیک دنیا و تبیین اهمیتِ آن‌ها در آینده‌ی بشریت، شما را با مسیر انقلاب تمدنی سایبری آشنا می کند.
💠 خبر‌های این هفته‌ی سایبرنما با معرفی یک تکنیکِ جدید برای افزایش یادگیری ماشینی آغاز می‌شود: هوش‌هایی که به خواب می‌روند.
💠 سپس قدرتمند‌ترین کامپیوتر کوانتومی IBM را بررسی خواهیم کرد.
💠 سومین خبر سایبرنما به هشدار اینترپل علیه چاپ سه بعدی سلاح‌های گرم سبک و سنگین اختصاص دارد.
💠 در ادامه به سراغِ راهبردِ ژنتیکی اسرائیل برای مدیریتِ بحرانِ اینده‌ی غذا خواهیم رفت.
💠 و در آخرین خبر این هفته از راهبرد انگلستان برای توسعه‌ی سلاح‌های ارزان اما کارآمدِ لیزری خبر خواهیم داد.
آیا خواب راهِ حلی برای آموزشِ بلند‌مدتِ هوش‌های مصنوعی است؟
حدودِ ۱۰ سال پیش بود که با افزایشِ داده‌ها امکانِ یادگیری ماشینی نیز فراهم شد. از آن زمان تا کنون الگوهای مختلف یادگیری ماشینی به کار بسته‌شده‌اند تا ماشین‌ها (یا همان هوش‌های مصنوعی) بتوانند چیز‌های مختلفی را از جهانِ ما انسان‌ها یاد بگیرند و به ما خدمت کنند. در تمامِ این مدت، یک مشکلِ اساسی وجود داشت: ماشین‌ها بر خلافِ انسان‌ها، نمی‌توانند امورِ متفاوت و متکثری را یاد بگیرند بلکه آن‌ها صرفاً برای یک آموزشِ مشخص تربیت می‌شوند. محققان بر این عقیده هستند که خواب موهبتِ محوریِ ما انسان‌ها برای تثبیتِ یادگیری‌های مختلفمان در طولِ بیداری است و به همین دلیل دانشمندانِ موسسه علوم کامپیوتری چک راهِ حلی ارائه داده‌اند که هوش‌های مصنوعی هم به یک نوع خوابِ ماشینی بروند تا یادگیری‌های مختلف را از آن طریق تثبیت کنند. تقلید از سازوکار‌های آگاهی و مغزِ انسان یکی از اصلی‌ترین راه‌های توسعه‌ی هوشِ مصنوعی است و در آزمایشِ انجام‌شده نیز، محققان به صورتِ مصنوعی خواب را به ماشین‌ها هبه کرده‌اند. دانشمندان یک مدلِ شبکه‌ی عصبی برای شبیه‌سازیِ پردازشِ حسی و یادگیری تقویتی را ساختند که دو وظیفه‌ی متمایز را آموزش می‌بیند؛ سپس با استفاده از یک تکنیکِ خاص برای به خواب بردنِ هوش مصنوعی نتایجِ قابلِ قبولی در راستای آموزشِ هم‌زمانِ وظایفِ مختلف به ماشین به دست آمد.
معرفی جدید‌ترین کامپیوتر کوانتومی IBM
جنگِ کیوبیت‌ها یکی از ابعادِ مهمِ نبردِ سردِ سایبری است. این نبرد به طور خاص در چهار جبهه‌ی اصلی سایبرنتیک (یعنی روندِ پردازش، هوش، شبکه و محیط) پیگیری می‌شود. آخرین باری که سایبرنما از تنگه‌ی کیوبیت‌ها خبر آورد، در شماره‌ی ۴۴ و ۴۵ بود. آن زمان رقابتِ چین و آمریکا بر سرِ ۶۴ و ۱۲۸ کیوبیت بود؛ رقابتی که بلافاصله به تحریمِ کوانتومی چین توسطِ آمریکا منتهی شد (تحریم‌هایی که پس‌تر در مسئله‌ی نیمه‌هادی‌ها و پردازنده‌های قدرتمندِ دیگر نیز پیگیری شد). اکنون پس از یک سال IBM اعلام کرده است که سطحِ این نبرد را تا سالِ ۲۰۲۵ به مرتبه‌ی جدیدی ارتقاء خواهد داد: ۴۳۳ کیوبیت. نقشه‌ی راهِ IBM برای رسیدن به توان‌های پردازشیِ بالا تاثیرِ بسزایی در آینده‌ی پردازش‌های ابری و جهانیِ کوانتومی خواهد داشت؛ با این حال باید توجه داشت که افزایشِ توانِ پردازشی تنها یک بعد از مسئله است و مسائلِ دیگری مانندِ مسئله‌ی حافظه نیز مطرح است. در حال حاضر حدودِ ۲۰۰ سازمان و ۴۵ هزار کاربر به شبکه‌ی کوانتومی IBM متصل هستند و پیش‌بینی می‌شود این تعداد تا سالِ ۲۰۲۵ حداقل ۲ برابر شود. IBM اعلام کرده است که در نسلِ جدیدِ کامپیوتر‌های کوانتومی طراحی ماژولارتر خواهد شد و در نتیجه کاربران می‌توانند نیازهای متفاوتِ خود را از طریقِ این کامپیوتر برطرف نمایند.
اینترپل به جنگ علیه سلاح‌های پرینت‌شده می‌رود
حدودِ ۲ سالِ پیش، در ششمین شماره‌ی سایبرنما، ۷ کاربردِ آینده‌سازِ پرینتِ سه بعدی را بررسی کردیم که یکی از آن‌ها استفاده از چاپِ سه بعدی برای ساختِ سلاح بود. اکنون سرعتِ پیشرفتِ تکنولوژی‌های مرتبط با چاپِ سه بعدی چنان پیشرفتی داشته است که اینترپل را وادار به انتشار یک بیانیه کرده است. به گفته‌ی اینترپل سلاح‌های تولید‌شده‌ی فعلی با استفاده از چاپِ سه بعدی فعلاً تنها محدود به سلاح‌های سبک است اما این سازمان بین‌المللی اعلام داشته که در آینده سلاح‌های پیشرفته‌تر و سنگین‌تر نیز توسطِ این تکنولوژی تولید خواهند شد. اینترپل از کشورها درخواست کرده است که به مقررات‌گذاری سخت‌گیرانه‌تر برای نرم‌افزار‌ها و موادِ اولیه‌ی ساختِ این سلاح‌ها توجه داشته باشند. اعلامیه‌ی اینترپل در حالی صادر شد که هفته‌ی گذشته پلیسِ استرالیا از کشفِ ۸۰ قبضه سلاحِ گرمِ چاپ‌شده خبر داده بود. اسلحه‌های چاپی از جهتِ کیفیت هیچ تمایزی با اسلحه‌های صنعتی ندارند و این اسلحه‌ها را می‌توان به راحتی و با دانشِ فنیِ اندک در یک خانه یا محیطِ شهری نیز تولید کرد. به همین دلیل اسلحه‌های چاپی را باید به عنوان یکی از اصلی‌ترین تهدید‌های امنیتِ داخلیِ کشورها و یکی از اصلی‌ترین راهبرد‌های تروریسم در آینده در نظر گرفت.
رویای اسرائیل برای مدیریت زنجیره‌ی غذا
بر اساسِ آمار و تحقیقاتِ مدونِ علمی که از سالِ ۲۰۱۰ به این سو بار‌ها و بار‌ها صحتِ آن‌ها تصدیق شده است، جهان از سالِ ۲۰۳۵ به بعد، واردِ یک دوره‌ی بحرانِ شدیدِ غذایی خواهد شد. تکنولوژی‌های فعلیِ کشاورزی نمی‌توانند غذای لازم برای همه‌ی انسان‌های کره‌ی زمین را تامین کند و به همین علت، بسیاری از کشورها به دنبالِ استفاده از تکنولوژی‌های جدید و ایجادِ انقلابِ کشاورزی هستند: گوشتِ مصنوعی، ماشین‌آلاتِ کشاورزی خودران، سنسور‌های هوشمند و اصلاح ژنتیک محصولات کشاورزی مانند سیب‌زمینی مصادیقی از این راهبرد‌ها هستند. جنگ بر سرِ غذا جدی است و اسرائیل نیز به عنوانِ یک کشورِ امنیتی این جنگ را جدی گرفته است. در جدید‌ترین خبر‌ها، اعلام شده است که اسرائیل در حال توسعه‌ی روشِ جدیدی جهتِ دستکاری ژنتیکِ گیاهانِ وحشی و تبدیلِ آن‌ها به محصولاتِ کشاورزی است. به گفته‌ی محققانِ این پروژه، هدفِ اصلی توسعه‌ی موادِ غذاییِ جدید و ایجادِ مقاومت در این گیاهان در مقابلِ خشکسالی و بیماری است. در همین راستا اسرائیل یک بانکِ ژنِ گیاهی را تاسیس کرده است که وظیفه‌ی آن انجام آزمایشات و ایجادِ بذر‌های مقاوم در برابرِ آینده‌های سخت و پیچیده‌ی کشاورزی است. اسرائیل به طورِ مشخص به دنبالِ حاکمیتِ غذایی و افزایش ضریب نفوذِ جهانی به واسطه‌ی غذا است.
انگلستان اولین سلاح لیزریِ شعاع بالای خودش را آزمایش کرد
کشورها به طورِ کلی سه راهبردِ اساسی برای توسعه‌ی سلاح‌های استراتژیک دارند: ۱) راهبرد اتمی، ۲) راهبرد هوایی (موشکی یا هواپیمایی) و ۳) راهبردِ لیزری. ذیلِ راهبردِ سوم انگلستان از جدید‌ترین اسلحه‌ی خود پرده برداشته است: یک سلاحِ لیزریِ دفاعی (قابلِ نصب بر روی زمین یا ناو) که می‌تواند در شعاعِ بالا و با دقتِ زیاد، انرژیِ زیادی را به هدفِ خود وارد نماید. این اسلحه‌ی ۱۰۰ میلیون پوندی که به یک لیزرِ ۵۰ کیلوواتی و سامانه‌ی تشخیصِ تصویرِ ماشینی مجهز است، ۲ روز پیش آزمایش شد و توانست اهداف را در هوا و دریا به دقت ردیابی و منهدم سازد. اهمیتِ سلاحِ لیزری از آن روست که این سلاح می‌تواند در مقابلِ راهبردِ دوم یک سیستمِ دفاعیِ قابلِ اتکا را ایجاد کند. هر شلیکِ این سلاح حدودِ ۱ دلار خرج برمی‌دارد و این در حالی است که اسلحه‌ی مذکور می‌تواند پهپادها و موشک‌های میلیون‌دلاری را منهدم سازد. پس از حضورِ نظامیِ ارزانِ چین و ایران در معادلاتِ جهانی، توسعه‌ی سلاح‌های استراتژیکِ ارزان بدل به یک راهبردِ اصلی برای کشور‌های دیگر نیز شده است. نمی‌توان در مقابلِ پهپادها یا روبات‌های ارزان موشک‌های میلیون‌دلاری شلیک کرد و به همین علت، اکنون راهِ حلِ اساسی اسلحه‌های لیزری هستند.
سایبرنبرد-۱۴
مجله هفتگی سایبرنبرد با معرفی آخرین و مهم‌ترین رخدادهای جنگ شناختی، شما را با نبرد مداومی که همینک در جریان است آشنا می‌کند و رفته‌رفته، از نقش فضای سایبری در برپایی این جنگ پرده برمی‌دارد.
💠 خبر‌های این هفتۀ سایبرنبرد را با حملۀ موشکی و پهپادی سپاه پاسداران به گروهک‌های شورشی و تروریستی حاضر در اقلیم کردستان عراق آغاز می‌کنیم و واکنش رسانه‌ای برخی فعالان به این حمله را برمی‌رسیم؛
💠 سپس به جام جهانی فوتبال می‌پردازیم و همکاری کشور قطر با ایران برای مقابله با حضور عناصر شبکۀ سعودی اینترنشنال را به‌عنوان نمونۀ موفّق مبارزۀ دیپلماتیک علیه تروریسم رسانه‌ای مدّنظر قرار می‌دهیم؛
💠 و در آخرین خبر، به سراغ ماجرای دریافت سوخو-۳۵ از روسیه می‌رویم و واکنش‌های رسانه‌ای به این خبر را بررسی می‌کنیم.
حق همسایگی
حملۀ موشکی و پهپادی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به مقر نیروهای شورشی و تروریستی دموکرات و کومله چنانکه انتظار می‌رفت، با واکنش عراق و اقلیم کردستان مواجه شد. وزارت خارجه عراق در بیانیه خود با نادیده گرفتن جنایات مکرر تروریست‌های فعال در شمال عراق علیه ملت ایران مدعی شد که حملات ایران عامل پیشبرد امور به سمت ثبات نخواهد بود و سبب آشفتگی اوضاع منطقه و افزایش سطح تنش خواهد شد. همچنین، نچیروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق در اظهاراتی در واکنش به حملات موشکی و پهپادی ایران به مواضع تروریست‌ها گفت که اقلیم کردستان نمی‌خواهد خطری برای همسایگان باشد، بلکه می‌خواهد عامل ثبات در منطقه باشد.
واکنش وزارت خارجۀ عراق در عرف روابط بین‌الملل امر غیر قابل پیش‌بینی و عجیبی نیست، زیرا هر کشوری، حتّی اگر نتواند درون مرزهای خود حکمرانیِ کامل و سراسری داشته باشد، لامحاله به کنش دیگر کشورها هنگامی‌که به درون مرزهایش تسرّی پیدا کند، واکنش نشان خواهد داد و بر حاکمیت ملّی خودش تأکید خواهد گذاشت.
آنچه عجیب می‌نماید واکنش برخی از فعالان رسانه‌ای ایرانی است که به بهانۀ حمله‌های اخیر، تلاش دارند تا بار دیگر، تصویری تجاوزگرانه از جمهوری اسلامی ایران، به‌ویژه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به نمایش بگذارند. رویکرد چنین فعالانی مصداق بارز سیاست‌زدگی در نسبت با منافع ملّی کشور است؛ کشوری که اگر اصل حاکمیت ملّی آن زیر سؤال برود، عرصه‌ای سیاسی برای بازی این جماعت نیز باقی نخواهد ماند.
دیپلماسی علیه تروریسم
محسن صالحی سردبیر بخش ورزشی شبکۀ سعودی اینترنشنال اعلام کرد که از یک سال قبل تاکنون برای حضور در جام‌جهانی برنامه‌ریزی کرده، اما قطر مانع از ورود خبرنگاران این شبکه به دوحه شده است. این عنصر تروریستی اعتراف کرد که هدف برای این شبکه تنها پوشش مسابقات نبوده، بلکه به دنبال پوشش اغتشاشات در حاشیه مسابقات تیم ملی ایران بوده‌اند.
کنش تروریستی شبکۀ اینترنشنال مدّت‌هاست که آشکار شده است. برای نمونه، مدتی قبل باراک راوید، خبرنگار صهیونیست، در توییتی فاش کرد که این شبکۀ سعودی که به مواضع ضد ایرانی‌اش شناخته شده است ابزاردست موساد است. (این خبرنگار صهیونیست این ماجرا را با هدف نشان دادن دست برتری موساد در جنگ روانی افشا کرده بود.)
اقدام اخیر کشور قطر در راستای درخواست‌های ایران نشان داد که یکی از بهترین راه‌ها برای مبارزه با تروریسم (علی‌الخصوص تروریسم رسانه‌ای) از مسیر دیپلماسی فعال و بازی در زمین حقوق بین‌الملل می‌گذرد. زمینی که گرچه ناعادلانه و در راستای منافع قدرت‌های جهانی‌ست، امّا همچنان می‌تواند موقعیت‌های مناسبی برای حرکت در راستای منافع ملّی ایجاد کند.
آنچه دربارۀ قطر و جام جهانی فوتبال اتّفاق افتاد باید مقدمه‌ای باشد برای کنش دیپلماتیک و حقوقی جمهوری اسلامی ایران تا شبکۀ تروریسم رسانه‌ای شناخته‌شده‌ای را که طی سال‌های اخیر و به‌ویژه دو ماه گذشته، هرچه در توان داشت برای ضربه زدن به ایران و ایرانی انجام داد، در دورترین نقاط جهان دنبال کند و پاسخی مناسب برای مردم ایران فراهم آورد.
شرق‌گرایی یا رئالیسم؟
این روزها بار دیگر بحث خرید سوخو-۳۵ از روسیه مورد توجه قرار گرفته است و چند رسانه شخصی و تلگرامی خبرنگاران روسی که در زمینه ایران کار می‌کنند، از تحویل ۶۰ فروند جنگنده پیشرفته سوخو-۳۵ به ایران خبر داده‌اند. البته رسانه‌های رسمی روسی چنین گزارشی را منتشر نکرده‌اند.
در همین راستا، برخی از وبگاه‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان تحلیل‌های دور از ذهنی در این رابطه مطرح می‌کنند که در میان برخی از کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز در حال بازنشر شدن است. برای نمونه، مهدی مطهرنیا در گفتگو با وبگاه فرارو، خبر خرید سوخو-۳۵ را با این عنوان تحلیل کرده است: «کفه شرق‌گرایی در سیاست خارجی ایران بیش‌ازپیش سنگین شده است.» اما آیا واقعا چنین است؟
مخاطب آگاه قطعا می‌داند که وضعیت نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران طی سال‌های گذشته وضعیت مناسبی نبوده است. صدمات سنگین واردشده به این نیرو در خلال دفاع مقدس و تحریم‌های تسلیحاتی دهه‌های گذشته سبب شده است تا ارتش جمهوری اسلامی ایران در زمینه بهره‌برداری از جنگنده‌های به‌روز دچار مشکلات جدی باشد. از سوی دیگر، خریدهای گسترده جنگنده از سوی دشمنان و رقبای منطقه‌ای ایران نظیر رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی و همچنین، حضور ناوهای هواپیمابر آمریکا در خلیج فارس نقطه‌ضعف ایران در دفاع هوایی را پررنگ‌تر می‌کرد.
حال اگر جمهوری اسلامی ایران بتواند از موقعیت پیش‌آمده برای تجدید قوای هوایی ارتش خود استفاده کند شرق‌گراست؟ اساسا چرا برخی از تحلیل‌گران سیاسی هر گونه نسبت و رابطه با کشورهایی نظیر روسیه و چین را شرق‌گرایی تلقی می‌کنند، درحالی‌که بسیاری از این نسبت‌ها و روابط منطقی آشکارا رئالیستی و قابل فهم دارند؟
