مجله هفتگی سایبرنما با معرفی آخرین و مهم ترین رخدادهای تکنولوژیک دنیا و تبیین اهمیتِ آن‌ها در آینده‌ی بشریت، شما را با مسیر انقلاب تمدنی سایبری آشنا می کند.
💠 خبر‌های این هفته‌ی سایبرنما با خبری از یک هوش مصنوعی آغاز می‌شود که تنها با استفاده از ۶ ثانیه صوت، میتواند چهره‌ی گوینده را ترسیم نماید.
💠 سپس به تکنولوژی‌ای خواهیم پرداخت که توانسته DNAها را به محل ذخیره‌سازی صوت و تصویر بدل کند.
💠 سومین خبر این هفته‌ی سایبرنما به روند خانه‌سازی و ساختمان‌سازی سه بعدی و اهمیتِ آن در آینده‌ی صنعتِ ساخت و ساز اختصاص دارد.
💠 در ادامه از طرح قانونی در کمیسیون اتحادیه اروپا خبر خواهیم داد که مبنی بر آن دیتابیس تشخیص چهره میانِ کشور‌های عضو این اتحادیه به اشتراک گذاشته خواهد شد.
💠 و در آخرین خبر این هفته به تصمیم کشور رواندا برای تاسیس یک مرکز هوش مصنوعی خواهیم پرداخت.
با ما در این شماره همراه باشید.
ترسیم چهره تنها از روی ۶ ثانیه صدا
تکنولوژی‌های GAN به علتِ سرشتِ خاصشان هر روز اعجاب‌های جدیدی را به ارمغان می‌آورند. آن‌ها می‌توانند اثرِ هنری خلق کنند یا حتی جهانی کامل و شامل را شکل دهند. خبر این هفته نیز شگفت‌آور است: هوشی تولید شده است که میتواند از روی ۶ ثانیه صوت، تصویرِ کسی که سخن می‌گوید را ترسیم کند. شاید به سختی باورکردنی باشد که چطور می‌شود از روی صدای یک شخص، تصویرِ او را کشید اما باید بدانید که این هوش مصنوعی میلیون‌‌ها ویدئوی یوتیوب را تحلیل کرده است و اکنون تا حدِ خوبی به هم‌بستگی‌های میانِ یک صدا و چهره‌ی صاحبِ آن صدا واقف شده است. نتایجِ شگفت‌انگیزی که این هوش مصنوعی از خودش نشان داده است، میتواند در حوزه‌های مختلفی (مانندِ چهره‌نگاری مجرمان) کاربرد داشته باشد. هم‌چنین پیش‌بینی می‌شود که این تکنولوژی در متاورس (ترسیم آواتار برای کاربران) نیز مورد استفاده واقع شود. البته تکنولوژی توسعه‌داده‌شده هنوز کامل و شامل نیست. این تکنولوژی هنوز ضعف‌های بسیاری در زمینه‌ی تشخیصِ جنسیت، سن، نژاد و لهجه‌ها دارد. جالب این جاست که به گفته‌ی برخی از کارشناسان این هوش مصنوعی حتی ویژگی‌های «نژاد‌پرستانه» نیز از خود نشان می‌دهد (هوش‌های مصنوعی چیزی جز تکاملِ مغزِ سازندگانشان نیستند). در نهایت باید دانست که این همبستگی‌ها لزوماً رابطه‌ی علی نیستند اما می‌توانند افق‌‌های جدیدی برای پژوهش و کاربردی سازی تکنولوژی را ایجاد نمایند.
ذخیره‌ی داده‌های مولتی‌مدیا بر روی DNA
سایبرنما بار‌ها بر روی این موضوع تاکید کرده است که DNA سیستم‌ذخیره‌سازی طبیعی و ارگانیکِ جهان است. پژوهش‌های متعدد این موضوع را نشان داده‌اند که می‌توان تا سطحِ اگزابایت بر روی DNA داده‌ها را ذخیره کرد (برای ذخیره‌سازی تمامِ داده‌هایی که هر روز در جهان تولید می‌شود تنها چند گرم DNA لازم است). بنابراین مسئله صرفاً بر سرِ این است که «چگونه؟». کسری طباطبایی، پژوهشگر انیستیتو بکمن، به دنبالِ راهی بوده است که بتواند با استفاده از هوش مصنوعی داده‌های مولتی‌مدیا (مانندِ تصویر، صوت، ویدئو و …) را بر روی DNA ذخیره کند. او و همکارانش با گسترش ترکیبِ مولکولی DNA و توسعه‌ی یک روشِ توالی‌یابیِ دقیق قادرشده‌اند که این موهبتِ طبیعی را بدل به یک محلِ ذخیره‌سازی داده کنند. به قول کسری طباطبایی، «DNA مانندِ استفاده از ۱۱ حرفِ الفبا در مقابلِ ۰ و ۱ است. شما می‌توانید با حروف الفبا بی‌نهایت کلمه بسازید اما انجام همان کار با استفاده از ۰ و ۱ نیازمندِ وقت و هزینه‌ی بسیار بیشتری است». یادمان نرود که DNA به جهتِ بافتِ خاصِ خودش میتواند تا ده‌ها هزار سال ماندگاری داشته باشد و بنابراین یکی از بهترین گزینه‌های ما (نه تنها به خاطرِ حجمِ داده بلکه به جهتِ میزان ماندگاری‌اش) برای ذخیره‌ی طولانی‌مدتِ داده‌ها خواهد بود.
مسکن‌سازی سه بعدی مسیرِ خانه‌سازی آینده است
پرینتر‌های سه بعدی کارکرد‌های مختلفی دارند اما احتمالاً هیچ کدام از آن‌ها به کاربردی‌بودن «مسکن‌سازی» نیستند. اکنون تکنولوژی‌های پرینت سه بعدی می‌توانند در عرض یک روز یک خانه‌ی کامل را از پی تا نازک‌کاری تحویل بدهند. این ره‌آوردِ تکنولوژیک نه تنها هزینه‌های بالاتری نسبت به ساخت و سازِ سنتی ندارد بلکه حتی دوام و ماندگاری بالاتری را هم وعده می‌دهد. در کنارِ توسعه‌ی این تکنولوژی، مسائل دیگری مانندِ بحران زنجیره تامین پس از پاندمی و کمبود کارگر در کشور‌های غربی نیز مزید علت برای استفاده از تکنولوژی خانه‌سازی سه بعدی هستند. ایالات متحده در هر سال ۲ میلیون خانه کم‌تر از آن چیزی که باید تولید و عرضه کند، می‌سازد. در نتیجه شرکتی مانندِ آیکون فضا را برای یک حضورِ همه‌جانبه و به دست گرفتنِ بازار مسکن فراهم می‌بیند. به گفته‌ی ریاستِ این شرکت، خانه‌سازی سه بعدی مانندِ روندِ تسلا در صنعتِ خودروسازی است. همان‌طور که خودروهای خودران آینده‌ی بی چون و چرای صنعتِ خودروسازی هستند، خانه‌های سه بعدی نیز آینده‌ی صنعتِ ساختمانی خواهند بود. حال با توجه به نیازِ کشورِ ما به ساختِ مسکن، بحران مسکن و وعده‌های مختلفِ دست‌اندرکاران، آیا می‌توان به فکرِ راهبردی برای تولیدِ بومی چنین روندی بود یا مسائلی مانندِ «اقتصادِ زنجیره‌ی تامینِ ساختمان‌سازی سنتی» مانع خواهد شد؟
دیتابیس تشخیص چهره در اتحادیه‌ی اروپا
تکنولوژی‌های تشخیص چهره یکی از اساسی‌ترین تکنولوژی‌های امنیتی (به خصوص برای سازمان‌های امنیتی) محسوب می‌شوند. این تکنولوژی‌ها که به خصوص به طور گسترده در شهر‌های علیم و بصیرِ چینی و سازمان‌های امنیتی آمریکایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، به نهاد‌های دولتی و امنیتی اجازه می‌دهند که رفتارِ هر شهروند در محیط مدنی را به دقت رصد کنند و حتی برای پیشگیری جرم از آن استفاده نمایند. به نظر می‌آید همه‌ی کشور‌ها در همین مسیر حرکت می‌کنند؛ چه این که کمیسیون اتحادیه‌ی اروپا نیز به این روند پیوسته است و در پی آن است که یک دیتابیسِ مشترک و بسیار حجیم از داده‌های چهره را در همه‌ی کشور‌های اروپایی پیاده‌سازی کند. این دیتابیس پیش از این شاملِ انگشت‌نگاری و داده‌های DNA مجرمان می‌شد و اکنون تلاشِ قانون‌گذاران گسترشِ این دیتابیس تا سطحِ تشخیصِ چهره است. حجمِ عظیمِ داده‌های تشخیص چهره میتواند به کمکِ پلیس‌های کشور‌های مختلف بیاید اما در همان حال، بحرانِ حریم خصوصی را نیز ایجاد خواهد کرد. هم‌چنین پیش‌بینی می‌شود که کشور‌های این اتحادیه در قدمِ بعدی «سیستم یک‌پارچه‌ی امنیتیِ تشخیصِ چهره» را نیز پایه‌گذاری کنند تا سیستم مذکور به یک سامانه‌ی آنلاین بدل شود و بتواند رصدِ لحظه به لحظه داشته باشد.
رواندا هم به جمع پیش‌تازان هوش مصنوعی پیوست
مجله‌ی سایبرنما معمولاً به پیشرفت‌های لبه‌ی حوزه‌ی تکنولوژی‌های سایبری می‌پردازد با این حال همواره توجه داشته است که راهبرد‌ها و سیاست‌گذاری‌های کلانی که منجر به توسعه‌ی این تکنولوژی‌ها می‌شود نیز مد نظر داشته باشد. به همین دلیل هر چند معمولاً صحبت از کشور‌هایی مانند ایالات متحده و چین است، اما همواره می‌توان انتظار داشت که کشور‌های کم‌تر توسعه‌یافته نیز بتوانند به عنوان مصداقی برای توجه صحیح به تکنولوژی‌های سایبری تحت مطالعه قرار گیرند. در این شماره به خبری از کشور رواندا می‌پردازیم. ریاست‌جمهوری این کشور اعلام کرده است که با توجه به اهمیتِ هوش مصنوعی، این کشور مرکزی را راه‌اندازی کرده است که به صورت متمرکز و مستمر بر روی هوش مصنوعی کار خواهد کرد. کشور‌های آفریقایی به طور کلی بنا بر دو علت وارد مسابقه‌ی هوش مصنوعی می‌شوند: ۱) مزیتِ رقابتیِ بالای آن‌ها در نسبت با هزینه‌ی نیروی انسانی متخصص و ۲) نیاز مبرم این کشور‌ها به دست‌آورد‌های سلامتِ هوش مصنوعی. آیا در ۲۰ سالِ آینده آفریقا را باید یکی از اضلاعِ تاثیرگذار انقلاب صنعتی چهارم بدانیم؟ آیا اصلاً انقلابِ صنعتیِ چهارمی در کار است یا اساساً بنیادِ تمدن و صنعت تغییر خواهد کرد؟ جایگاهِ کشورِ ما و راهبرد‌های کلانِ ملی ما در زمینه‌ی هوش مصنوعی چیست؟
