مجله هفتگی سایبرپژوه – شماره ۳

سومین مجله هفتگی سایبرپژوه

1. ورود نمایش‌گر‌های هولوگرافیک رومیزی به بازار

کمپانی مشهور سونی یکی از پیشتازان عرصه‌ی تکنولوژی‌های هولوگرافیک میزی است. مونیتور «نمایش‌گرِ واقعیتِ فضایی» سونی که در اوایل سالِ میلادی به قیمت ۵۰۰۰ هزار دلار عرضه شده بود، یکی از گام‌های مهم این کمپانی برای محبوب‌ساختنِ نمایش‌گر‌های هولوگرافیک بود. با این حال یک کمپانی کوچک با یک طرحِ کاملا اقتصادی رویاروی سونی قرار گرفته است: یک نمایش‌گرِ ۸ اینچی که می‌تواند از زوایای گوناگون نگریسته شود و اشیاء سه بعدی را به مخاطب نشان دهد.  به زودی نمایش‌گر‌های هولوگرافیک که بتوانند اشیاء را به صورت سه بعدی در «فضای فیزیکی» نمایش دهند جای نمایشگر‌های دو بعدی، بسته و محدودِ امروزی را خواهند گرفت. این انتقال جهان سایبری را بیش از پیش واردِ جهانِ فیزیکی خواهد کرد. به راحتی می‌توان روزی را تصور کرد که دیگر مرزی بینِ یک شی مادیِ متشکل از عناصرِ شیمیایی و شیِ نورانی سایبری وجود نداشته باشد.

2. رایانش محرمانه: راهِ حل اینتل برای استفاده از کلان داده‌ها و توسعه‌ی هوش مصنوعی

مسئله‌ی کلان‌داده‌ها و نحوه‌ی استفاده‌ی شرکت‌هایی که می‌توانند از این داده‌ها استفاده‌کننده همواره یکی از محوری‌ترین مسائلِ سایبری بوده است. آیا می‌توان بدون هیچ معذوریت قانونی و اخلاقی از کلان‌داده‌ها استفاده کرد و از این تحلیل‌ها به خصوص برای پیش‌رفتِ هوش‌های مصنوعیِ یاد‌گیرنده بهره برد؟ اینتل اعلام کرده است که سعی می‌کند «رایانش محرمانه» را به عنوان راهِ حلی برای مسئله‌ی حریم خصوصی کلان‌داد‌ه‌ها پیاده‌سازی کند. بنا بر ادعا، داده‌ها در این رایانش توسط صاحبِ داده‌ها (مانندِ یک شرکت یا یک کشور) به طوری رمز‌گذاری می‌شود که فقط با کلیدی که در اختیار صاحبِ داده‌هاست، داده‌ها رمزگشایی می‌شوند. سپس هوش مصنوعی تحلیل‌های لازم را بر روی داده‌ها انجام می‌دهد و نتایج را به صاحب داده ارائه می‌دهد. این فرآیند منجر به آن می‌شود که هوش مصنوعی یاد‌گیرنده که با داده‌های جدید‌تری آشنا‌شده است، توسعه و رشد یابد. اگر رایانش محرمانه بدل به یک ترند جهانی شود حجمِ داده‌هایی که به سمتِ شرکت‌هایی چون اینتل سرازیر خواهد شد غیرِ قابل وصف خواهد بود؛ و طبعا: هر چه داده بیش‌تر، هوش مصنوعی قوی‌تر و هر چه هوشِ مصنوعی‌ قوی‌تر، صاحبِ هوش قوی‌تر.

3. یک قدم بزرگ در آموزش هوش مصنوعی برای تولید تصاویر واقعی

شاید در نگاه اول تصویر کنارِ این متن صرفا یک تصویرمعمولی از میان میلیارد‌ها تصویرِ دیگری باشد که ما هر روزه آن‌ها را در سراسر وب می‌بینیم؛ اما این طور نیست. این تصویر یک تصویر تقلبی است که توسطِ هوش مصنوعی تولید شده است. تکنولوژی‌های GAN به آن دسته از تکنولوژی‌ها اطلاق می‌شوند که می‌توانند بر اساسِ تصاویر موجود، تصاویرِ جدیدی خلق کنند که برای انسان‌ها تصاویر واقعی و «عکاسی‌شده» به نظر می‌آیند. این تکنولوژی در حوزه‌ی ویدئو و «دیپ‌فیک» نیز به کار می‌رود. در هفته‌ی گذشته انویدیا اعلام کرد که توانسته به الگوریتمی دست یابد که هوش مصنوعی بتواند تنها با چند هزار تصویرِ اولیه یک عملکرد قابل قبول را ارائه دهد. بدین ترتیب ما با به زودی با هوش‌های مصنوعی‌ای روبرو هستیم که می‌توانند با داده‌های اندک، تصمیم‌ها یا کنش‌های درست را اتخاذ کنند. این الگوریتم یک رخنه‌ی بزرگ در قدرتِ متمرکزِ کلان‌داده‌هاست.

4. آغاز توسعه‌ی صنعتی لنز‌های واقعیت آمیخته

در حالی که ترند اصلی حوزه‌ی واقعیت آمیخته به هدست‌های واقعیت آمیخته اختصاص دارد یک استارتاپِ جاه‌طلبِ آمریکایی که چند سالی است پروژه‌ی عظیمی را برای تولید لنز‌های واقعیت آمیخته آغاز کرده است، اکنون طی یک قرارداد با بزرگ‌ترین تولید‌کننده‌ی لنزِ چشم در جهان، این پروژه را وارد فاز تولید صنعتی کرده است. لنزِ موژو احتمالا با کیفیتِ ۱۴۰۰ پیکسلی‌اش پرچگال‌ترین میکرونمایشگرِ دنیاست و می‌تواند یک تجربه‌ی کاملا واقعی را به کاربر خودش ارائه دهد. لنز‌های واقعیت آمیخته فعلا نمی‌توانند ترند چند میلیارد دلاری هدست‌های واقعیت آمیخته را با خدشه مواجه کنند اما به نظر می‌رسد که اگر دهه‌ی ۲۰۱۰، دهه‌ی گوشی‌های هوشمند بود و اگر دهه‌ی ۲۰۲۰ دهه‌ی هدست‌های هوشمند است، دهه‌ی ۲۰۳۰ دهه‌ی یکه‌تازی لنز‌های هوشمند خواهد بود.

5. دستکشی برای لمس ابژه‌های سایبری

تکنولوژی‌های بصری و شنواییِ سایبری روز به روز در حالِ رشد هستند اما هنوز تکنولوژی‌های لمسی یا چشایی به پیشرفت‌های موردِ انتظار نائل نیامده‌اند. اخیرا یک گروه تحقیقاتی در دانشگاه کرنل توانسته‌اند یک دستکشِ بافتی-اپتیک را توسعه دهند که می‌تواند با اشیاء سایبری‌ای که شخص آن‌ها را در اطراف خود می‌بیند تعامل داشته باشد. توسعه‌ی این تکنولوژی‌ها منجر به آن خواهد شد که امکان حضورِ کامل فیزیکی در جهان‌های مجازی برای انسان‌ها فراهم شود. با این حال کثرت گیرنده‌های عصبی-پوستی در سطح بدن و هم‌چنین پیچیدگی‌های انتقال داده از یک جهان فیزیکی به یک جهان مجازی، هنوز این مسئله را در مقام یکی از بغرنج‌ترین مسائل استغراق نگاه داشته است.