آیا رمزارز همان پول است؟
شباهت‌ها و تفاوت‌های رمزارزها با پول رایج چیست؟!
سایبرپژوه – یکی از اصطلاحاتی که طی سال‌های اخیر بسیار رایج شده و پیوسته در رسانه‌ها و مقاله‌ها به آن اشاره می‌شود، پول مجازی (Virtual Money) یا رمزارز است که از آن با عناوینی از جمله ارز مجازی، ارز دیجیتال و… نیز یاد می‌شود. ارز مجازی مفهومی پیچیده و انتزاعی است که آخرین حلقه تکامل پول محسوب می‌شود. امروزه بحث ارزهای مجازی بیش از پیش داغ شده است اما با ورود ارزهای مجازی به بازار و استفاده از آن در معاملات و گسترش روز افزون آن در سراسر دنیا، سوالی که پیش می‌آید این است که آیا به راستی می‌توان از این ارزهای مجازی در جایگاه پول استفاده کرد و لقب پول را به آنها نسبت داد؟ برای پاسخ به این سوال لازم است ابتدا به بررسی ماهیت پول بپردازیم.
اقتصاددانان چگونه پول را معرفی می‌کنند؟
بسیاری از اقتصاددانان زمانی‌که می‌خواهند پول را معرفی کنند از بیان ویژگی‌ها و کارکردهای آن کمک می‌گیرند. از کارکردهای پول می‌توان به سنجش ارزش، واسطه مبادلات، ذخیره ارزش و پرداخت‌های تاخیری اشاره کرد. از خواص مطلوب پول نیز می‌توان به قابل حمل بودن، بادوام بودن، قابلیت تقسیم‌پذیری، یکسان و متحدالشکل بودن و قابلیت تشخیص اشاره کرد. در تطابق خواص پول با ارزهای مجازی می‌توان مشاهده کرد که ارزهای مجازی نیز همانند پولهای معمولی، به واسطه کیف پول ارزهای مجازی به راحتی قابل حمل هستند، با دوامند و به راحتی از بین نمی‌روند، قابل تقسیم شدن به واحدهای کوچکتر هستند، یکسان و متحدالشکلند و بین همه‌ی انسان‌ها شناخته شده و قابل تشخیص‌اند. در نتیجه از نظر خواص می‌توان ارزهای مجازی را همانند سایر اشکال پول دانست.
ارزهای مجازی پول هستند؟
در تطبیق کارکردهای پول با ارزهای مجازی نیز مشاهده می‌شود که ارزهای مجازی می‌توانند به راحتی وظایف پول را ایفا کنند. امروزه بسیاری از افراد بخش عمده‌ای از فعالیت‌های مالی خود را توسط ارزهای مجازی انجام می‌دهند. همچنین ارزهای مجازی به عنوان دارایی برای حفظ ارزش نگهداری می‌شوند. پس می‌توان ارزهای مجازی را به عنوان پول پذیرفت. اما ارزهای مجازی ویژگی‌هایی نیز دارند که آنها را نسبت به پول کمی متمایز می‌کند، البته همه‌ی این ویژگی‌ها ممکن است در تمامی ارزهای مجازی وجود نداشته باشد و می‌توان استثنائاتی نیز مشاهده کرد.
اولین ویژگی ارزهای مجازی، غیرقابل بازگشت بودن تراکنش‌های آنجام شده است. اگر تراکنشی انجام شده و تایید شود، دیگر نمی‌توان آن را برگرداند. درصورتی‌که در نظام بانکی و مالی اینطور نیست و می‌توان با پیگیری قضایی تراکنش‌ها را اصلاح کرد. دومین ویژگی منحصر بفرد ارزهای دیجیتال ناشناس بودن طرفین معامله‌ی آن‌هاست. آدرس کیف پول‌ها که همان نقش شماره کارت یا شماره حساب را در حساب‌های بانکی دارند، شامل اطلاعات هویتی افراد نمی‌شوند. این آدرس‌ها که از رشته عبارات حروف و اعداد تشکیل شده‌اند را تنها با بررسی تاریخچه تراکنش‌ها و تحلیل‌های عمیق می‌توان به هویت افراد پیوند زد. سومین ویژگی ارزهای مجازی فرامرزی بودن آن‌هاست. ارسال پول به نقاط مختلف دنیا ممکن است با سیستم‌های بانکی فعلی تا چندین روز طول بکشد ولی ارزهای دیجیتال می‌توانند این کار را در عرض چند دقیقه انجام دهند. ارزهای دیجیتال محدودیت مرزی نمی‌شناسند و آنها را می‌توان از هر نقطه‌ای در دنیا به نقطه دیگر فرستاد. چهارمین ویژگی امنیت بسیار بالای ارزهای دیجیتال است. این امنیت در مبادلات درون شبکه‌ای توسط قدرت هش[i] به اشتراک گذاشته شده توسط افراد (در سیستم‌های اثبات کار) تامین می‌شود. از طرفی سیستم رمزنگاری کلید عمومی و کلید خصوصی این امکان را به اشخاص می‌دهد که خودشان کنترل پولهای دیجیتال‌شان را بر عهده بگیرند و شخص دیگری نتواند به آنها دسترسی پیدا کند. پنجمین و آخرین ویژگی نیز که ارزهای مجازی را نسبت به پولهای معمولی متمایز کرده، انحصاری نبودن آن‌هاست. انحصاری نبودن ارزهای مجازی به این معناست که هیچ حکومت و دولتی نمی‌تواند ادعایی بر ارزهای مجازی منتشر شده و در گردش مالی داشته باشد و یا برای آن قوانین وضع کند. افراد برای اینکه بتوانند از شبکه‌های ارز دیجیتال مختلفی مانند بیتکوین، اتریوم، لایتکوین و غیره استفاده کنند، نیازی نیست از شخص یا گروه و سازمانی اجازه بگیرند. آنها می‌توانند کل تاریخچه تراکنش‌ها را دانلود کرده و خودشان بدون نیاز به کسب اجازه اقدام به ارسال یا دریافت ارز دیجیتال کنند.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با گسترش روزافزون نقش ارزهای مجازی در معاملات و سیستم مالی جهانی، لازم است بیشتر با ویژگی‌های آنها آشنا شده و بررسی کنیم که آیا می‌توان آنها را همانند پول معمولی دانست یا خیر. در این نوشته با بررسی‌ها و تحلیل‌هایی که انجام شد به این نتیجه رسیدیم که ارزهای مجازی از نظر تطابق خاصیت‌ها، خاصیت‌های پول معمولی را دارا هستند و می‌توانند تمامی وظایف پولهای معمولی را ایفا کنند. اما از طرفی، ویژگی‌هایی مختص خود دارند که لازم است در هنگام استفاده از آنها، به این ویژگی‌ها اشراف کامل داشته باشیم.
از این ویژگی‌ها می‌توان به غیرقابل بازگشت بودن تراکنش‌ها، ناشناس بودن هویت طرفین معامله، فرامرزی بودن گستره‌ی معاملات آنها، امنیت بسیار بالا و انحصاری نبودن آنها اشاره کرد که البته هرکدام از این ویژگی‌ها به تنهایی می‌تواند بسیار کاربردی باشد.
[i] هش ریت (HashRate) یا هش پاور (Hash Power) معیاری برای اندازه‌گیری عملکرد یک دستگاه ماینر است. به عبارت دیگر هش ریت، میزان سرعتی که یک ماینر موفق به حل هش می‌شود تا پاداش دریافت کند را نشان می‌دهد. در روند استخراج بیت کوین، بلاک‌های حاوی تراکنش‌های تاییدشده، پیش از اضافه شدن به بلاک چین می‌بایست هش شوند. به روند هش شدن بلاک‌ها نیز هشینگ (Hashing) می‌گویند.
