قرارداد هوشمند ، پیشگام تحول تسهیلات بانکی

سایبرپژوه اقتصاد هوشمند، بانکداری هوشمند، قرارداد هوشمند

در اقتصاد هوشمند، نیازی به حضور بانک‌­های بزرگی به لحاظ ابعاد فیزیکی نیست و بانک‌ها از طریق در دسترس قرار دادن خدمات در هر جایی و در هر زمانی به اقتصاد و جامعه کمک می­‌نمایند. البته این مهم، مستلزم تحول بانکداری متناسب با رشد فناوری است تا زمینه تحقق و توسعه اقتصاد هوشمند را فراهم سازد. لذا یکی از مهم‌ترین ابزار­های نوین جهت تحقق بانکداری دیجیتال و هوشمند، قرارداد هوشمند است.

قرارداد‌ هوشمند و بلاکچین

یکی از دلایلی که قرارداد­های هوشمند طی دو سال اخیر گسترش یافته است، امکان استفاده از تکنولوژی­‌های جدیدی مانند فناوری بلاکچین است. در چند سال اخیر با ظهور انواع شبکه­‌های بلاکچین، امکان ثبت قرارداد‌های هوشمند در بعضی از آن­‌ها فراهم شده است. وقتی یک قرارداد هوشمند در یک شبکه بلاکچین ثبت می‌­شود، این قرارداد زندگی جاوید پیدا می‌کند. یعنی تا زمانی که آن شبکه بلاکچین کار می‌کند، اصل قرارداد هوشمند و کلیه تبادلات و تراکنش‌­ها با جزئیات کامل، مستمرا و برای همیشه در شبکه بلاکچین ثبت و نگهداری می‌شوند.

ماهیت قرارداد‌ هوشمند

بـه نظـر برخـی، قراردادهـای هوشـمند، قراردادهایی خود اجرا  می‌­باشند که به صورت کدهایی در بستر گسترده  و نامتمرکز  بلاکچین ذخیره می­‌گردند. به نظر برخی دیگر قراردادهای هوشمند پروتکل‌های کامپیوتر  می‌باشند کـه امکان انتقال دارایی‌های دیجیتالی  را تحت  شروطی که میان طرفین موردتوافق واقع شده اسـت فراهم می نمایند. برخی دیگر از آن به عنوان یک قرارداد رمزنگاری شده که بـه طـور مسـتقیم انتقال ارزهای دیجیتالی و دارایی‌های افراد را کنترل می‌نماید یاد نموده‌اند و نهایتاً برخی دیگر از آن به عنوان دستورالعمل‌های الکترونیکی خوداجرا که به صورت پیش‌نویس  در کدهای کامپیوتری ذخیره شده و به کامپیوتر امکان بازخوانی قرارداد، تقـدیم دسـتور کـار  و  افزایش هوشمندی قرارداد را می‌دهد تعبیر نموده‌انـد.

فصل مشترک تمامی این مفاهیم هوشمندبودن (به معنای خودکار بودن) و کد بودن قرارداد­های هوشمند است.

صرفه­‌جویی و سود با قرارداد‌های هوشمند

صرفه جویی با کاهش زمان تسویه وام

معاملات اوراق قرضه با نرخ بازده بالا  در t + 3  روز دوره تسویه برای وام‌های اهرمی[۱] با هر مبلغی تقریبا ۲۰روز طول می‌کشد. این مسئله ریسک بالا و چالش‌های نقدینگی در بازار وام اهرمی به دنبال خواهد داشت و به جذابیت و رشد آن صدمه می‌زند. از سال ۲۰۰۸، بازار جهانی وام اهرمی، شاهد رشد منفی بوده در حالی که بازار اوراق قرضه با نرخ بازده بالا، بالای %۱۱ رشد را تجربه کرده است. چنین سازمان‌هایی بر این باورند که قراردادهای هوشمند می‌تواند باعث کاهش دادن تأخیر در فرایندهای مستندسازی، تأیید فروشنده و خریدار، چک کردن قوانین، قوانین ضدپولشویی  شناسایی اولیه مشتری با کمک دفتر همگانی دارای مجوز شود. دوره تسویه وام‌های اهرمی می‌تواند تا طیف t + 10 و t + 6  یابد و منجر به افزایش نقدینگی وام‌های اهرمی شود. تخمین زده می‌شود که با کاهش زمان‌های تسویه، اگر وام‌های اهرمی نصف وام‌های اوراق قرضه با بازده بالا یعنی در حدود ۵% تا ۶% رشد داشته باشند، تقاضای بازار وام را با پیشرفت ۱۴۹میلیارد دلاری مواجه خواهند ساخت. این وام‌ها معمولا %۱ الی  %۵ کارمزد سازمانی دارند که درآمدی در حدود ۱,۵ الی ۷,۴ میلیارد دلار برای بانک‌های سرمایه گذار به ارمغان خواهد آورد.

افزایش سود صنعت رهن[۲]

تحقیقات صورت گرفته اخیر در مورد اتوماسیون پشت باجه بانکی  پیش‌بینی می‌کند که وام دهندگان رهنی  می‌توانند از طریق سیستم‌های مدیریت فرایند کسب و کار، پلتفرم‌های بانکداری متمرکز الکترونیکی و نیز سیستم های مدیریت اسناد هزینه‌های خود را بین %۶ الی %۱۵ کاهش دهند. این اعداد در کنار تجربه و بحث‌های صورت گرفته با مجربان صنعت، موجب کاهش دادن هزینه‌های فرآیندهای وام‌دهی می‌شود. برای مثال در بازار مسکن آمریکا، تقریبا ۶,۱ میلیون خانه در سال ۲۰۱۵ به فروش رسید. بر اساس میانگین‌های آماری از صاحب‌خانه‌ها با وام رهنی این خانه‌ها را خریده بودند و تخمین زده شد که وام‌دهندگان حداقل  ۱,۵ میلیارد دلار از طریق اتوماسیون فعالیت‌ها برای سازمان‌های خود صرفه‌جویی به همراه خواهند داشت. همچنین تخمین زده می‌شود که با انطباق قراردادهای هوشمند، هزینه‌های پردازش وام رهنی مشتریان حدود  %۱۱الی ۲۲% کاهش خواهد یافت. در واقع، به ازای هر وام مبلغ ۴۸۰ تا ۹۶۰ دلار صرفه جویی خواهد شد؛ میانگین هزینه پردازش ۴۳۵۰ دلار است. میزان وام‌های معلق در سال  ۲۰۱۴ در کشورهای ایالات متحده و اروپا  ۲۰,۹۸ میلیارد دلار بوده است. در مورد بازار رهن آمریکا و اروپا، قراردادهای هوشمند می‌تواند در فرایند جدید ایجاد وام رهنی به طور بالقوه بین ۳ الی ۱۱میلیارد دلار کاهش هزینه داشته باشند.

[۱] هرگاه شرکتی سهام عمده یا دارایی‌های شرکت دیگر را از طریق دریافت وام و استقراض، تصاحب کند و برای بازپرداخت وام‌های گرفته شده، دارایی‌های تصاحب شده را، در گرو یا رهن قرار دهد. در این روش شرکت سرمایه‌گذار تمام سهام عادی یک واحد انتفاعی دیگر را تصاحب می‌کند. پس از تحصیل، کل دارایی شرکت قدیم به شرکت جدید واگذار می‌شود و بخش اعظم سرمایه شرکت جدید نوعی بدهی است، از این رو به آن روش اهرمی می‌گویند.

[۲] وام رهنی وامی است که توسط خریدار خانه گرفته می‌شود تا یک خانه را خریداری کند، سپس خریدار کل مبلغ استقراضی به علاوه­‌ی بهره و دستمزد را به وام دهنده پرداخت می‌کند. وام دهنده به عنوان وثیقه یا ضمانت پرداخت، سند یا مالکیت خانه را تا زمانی که خریدار، وام رهنی را تسویه کند، نزد خود نگه می‌دارد.