تیلور سوئیفت این‌جا، تیلور سوئیفت همه‌جا: چرا تیلور سوئیفت مهم‌ترین سلبریتی سال ۲۰۲۳ است؟

به قلم: داوود طالقانی

مطالعات فرهنگ شهرت مبتنی بر تحلیل و نقد نمونه‌های خاص است. بارها در پژوهش‌های مربوط به سلبریتی‌ها و شخصیت‌های مشهور می‌بینیم که تمرکز بر افراد خاص و تجربیات یکتا شده است. به همین جهت مطالعات فرهنگ شهرت و پژوهش‌ درباره سلبریتی‌ها و مسائل مربوط به آنان هم‌گام با رویدادها و وقایع روز دنیا به پیش می‌رود و از این جهت مطالعات فرهنگ شهرت از معدود عرصه‌هایی است که نسبت به موضوع مورد پژوهش خود تأخر کمتری دارد.

ایلان ماسک مهم‌ترین سلبریتی سال ۲۰۲۲ بود، و سال ۲۰۲۳ چهره‌ دیگری از سلبریتی‌ها در صدر اخبار زرد و تحلیل‌های جدی مربوط به سلبریتی‌ها برجسته شد: تیلور سوئیفت. در سال ۲۰۲۳ خبری منتشر شد مبنی بر اینکه رشته‌ای در دانشگاه گنت بلژیک تاسیس شده است که به مطالعه تیلور سوئیفت می‌پردازد. این رشته دانشگاهی به مطالعات اشعار و ترانه‌های تیلور سوئیفت می‌پردازد. احتمالا این نخستین‌بار بود که یک سلبریتی به عنوان موضوع مطالعاتی یک رشته دانشگاهی قلمداد می‌شد. اهمیت و برجستگی تیلور سوئیفت در اخبار زرد و جدی فقط به خاطر این قضیه نبود. او به عنوان چهره سال مجله تایم در سال ۲۰۲۳ انتخاب شد. هم‌چنین او تنها به خاطره شنیده‌شدن آثارش در پلتفرم اسپاتیفای در سال ۲۰۲۳ بیش از ۹۰ میلیون دلار درآمد داشته است. البته درآمد و سودآوری تیلور سوئیفت از موسیقی و صنعت شهرت به این محدود نمی‌شود. او به خاطر فروش آثار، تبلیغات، نمایش‌های تلویزیونی، کنسرت و… بیش از ۲ میلیارد دلار درآمد داشته است.

در کنار تمام هیجانات و ذوق‌زدگی‌هایی که درباره موفقیت‌های تیلور سوئیفت بیان می‌شود، دلایل شهرت و عوامل محبوبیت او کمتر مورد بررسی قرار می‌گیرد. مجموعه‌ای از علت‌ها و زمینه‌ها با یکدیگر عجین داشته‌اند تا تیلور سوئیفت در دوران فعالیتش به این میزان از شهرت رسانه‌ای و موفقیت اقتصادی برسد. با مرور کارنامه هنری و غیرهنری تیلور سوئیفت می‌توان مهم‌ترین و اثرگذارترین دلایل شهرت و عوامل محبوبیت او را چنین معرفی نمود:

۱- موسیقی اثرگذار و خلق آهنگ‌های ماندگار: تیلور سوئیفت ترانه‌ها و آهنگ‌هایی ماندگار و اثرگذار را تولید کرده است که در اذهان مخاطبان عمومی موسیقی در سطح جهانی باقی مانده است، آثاری مانند «خودت را از آن خلاص کن» و «داستان عاشقانه».

۲- تغییر سبک موسیقی: تیلور سوئیفت بارها سبک موسیقی خود را تغییر داده است و برای انواع گونه‌های مخاطب اثر تولید کرده است. از کانتری به پاپ و سپس به ایندی و فولک روی آورده است. البته همین تحول در سبک نشان از قدرت ترانه‌سرایی و خوانندگی اوست.

۳- ارتباط عمیق با هواداران: تیلور سوئیفت برخلاف بسیاری از سلبریتی‌ها با هوادران و طرفداران خود رابطه بسیار خوب و صمیمانه‌ای دارد. او همیشه برای هواداران دوآتیشه‌اش پیام‌های محبت‌آمیز می‌نویسد و در میتینگ‌ها با آنان دیدار می‌کند.

۴- فعالیت‌های نیکوکارانه و اجتماعی: تیلور سوئیفت صرفا یک هنرمند نیست، او در کمپین‌های خیریه‌ها شرکت می‌کند، به عنوان چهره‌ای فعال در حقوق بشر شناخته می‌شود و از مطالبات جوانان حمایت می‌کند.

۵- دفاع از حقوق صنفی هنرمندان: تیلور سوئیفت با هنرمندانی که می‌خواهند در مالکیت آثار خود سهیم باشند، همراه است و معمولا در رسانه‌ها از آنان حمایت می‌کند و به عنوان فعال صنفی خوش‌نام شناخته می‌شود.

۶- مواجهه با چالش‌های شخصی و حرفه‌ای: تیلور سوئیفت نیز مانند هر سلبریتی مشهور و محبوبی چالش‌هایی در زندگی شخصی و حرفه‌ای‌اش دارد و اخبار زرد و پاپاراتزی‌طور درباره او به شهرتش افزوده است. برای مثال او با برخی از کمپانی‌های حقوقی و با برخی از هنرمندان درگیری‌های رسانه‌ای داشته است.

۷- کنشگری در شبکه‌های اجتماعی: تیلور سوئیفت از ظرفیت شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های تصویری به بهترین شکل ممکن بهره می‌برد و حضورش در این عرصه‌های تعاملی همیشگی و فعالانه است.

۸- نقش‌آفرینی در سینما و تلویزیون: تیلور سوئیفت بارها جابه‌جایی نقشی داشته و گاهی اوقات به عنوان بازیگر و هنرپیشه در فیلم‌های سینمایی و برنامه‌های تلویزیونی حاضر شده است. برای مثال می‌توان به «روز ولنتاین» و «بخشنده» اشاره داشت.

۹- جوایز و دستاوردها: تیلور سوئیفت در جشنواره‌های هنری و رویدادهای موسیقیایی نیز موفق بوده است. او موفق به دریافت جایزه گرمی شده است و از این جهت فرد شاخصی محسوب می‌شود.

۱۰- بازنمایی شخصی و اختصاصی: تصویر تیلور سوئیفت در رسانه‌ها و بازنمایی‌اش در اخبار و محافل هوادارانه دارای ویژگی‌هایی مانند اصالت، ظرافت و قدرت است و همین ویژگی‌هاست که باعث محبوبیت وی نزد گروه‌های مختلف شده است.

مطالعات فرهنگ شهرت در توصیف وضعیت سلبریتی‌ها متوقف نمی‌شود و اتفاقا همین ابعاد و ویژگی‌های توصیفی مدخلی برای نقد شهرت و سلبریتی نیز به شمار می‌رود. بر همین اساس می‌توان مهم‌ترین انتقادات به تیلور سوئیفت را نیز برشمرد:

۱- ساخت تصویر قربانی: تیلور سوئیفت مظلوم‌نمایی می‌کند و خود را قربانی نمایش می‌دهد تا ترحم بخرد. او در برخی از ترانه‌ها و آهنگ‌هایش از تجربیات شخصی و روابطه عاشقانه شکست‌خورده‌اش روایت می‌کند تا هم‌دردی و جلب توجه مخاطبان را دریافت کند.

۲- سوءاستفاده از نزاع‌ برای تبلیغ خود: تلیور سوئیفت از نزاع‌های شخصی‌اش با دیگر سلبریتی‌ها جهت برجسته شدن نام و تصویرش در رسانه‌ها استفاده کرده است. مثلا درگیری رسانه‌ای او با کانیه وست و کیم کارداشیان شهرت او را افزایش داد.

۳- موضع‌گیری‌های سیاسی: تیلور سوئیفت یک سلبریتی سیاسی است. هرچند او در ابتدای کار هنری‌اش از سیاست دور بود اما هرچه شهرت و محبوبیتش افزایش یافت، حضورش در میدان سیاست نیز جدی‌تر و فعالانه‌تر شد. او از فضای هواداری و شهرت رسانه‌ای‌اش برای بیان دیدگاه‌های سیاسی‌اش استفاده می‌کند.

۴- حقوق مالکیت موسیقی: تیلور سوئیفت با کمپانی‌ها بر سر مالکیت آثار و سهم سودش نزاع داشته است. این چالش باعث شده است که دیگر هنرمندان و سلبریتی‌های هم‌صنف او نیز به این نزاع توجه و واکنش نشان بدهند. او از شهرتش به منزله اهرم فشار به کمپانی‌ها استفاده می‌کند.

۵- کلیشه‌سازی فرهنگی: تیلور سوئیفت از دو جهت متهم به کلیشه‌سازی فرهنگی است. از یک‌سو او شکل و شمایل خاصی از زن، زنانگی و هژمونی‌ زنانه را ترویج می‌دهد و از طرف دیگر سبک‌سرانه نمادهای فرهنگی دیگران را به نمایش می‌گذارد. به عنوان مثال او در موزیک‌ویدئوی «خودت را از آن خلاص کن» در کنار رقص سیاه‌پوستان نشان داده می‌شود که می‌تواند مصداقی از فرهنگ‌زدایی و بی‌احترامی به سیاه‌پوستان قلمداد شود.

در پایان می‌توان ادعا کرد که مهم‌ترین علت شهرت تیلور سوئیفت، ترانه‌سرایی استثنایی و خلق آهنگ‌هایی با متن‌های عمیق و شخصی است که با مخاطبینش ارتباط عاطفی برقرار می‌کند. در عین حال می‌توان می‌توان مدعی شد که مهمترین انتقاد به تیلور سوئیفت نیز این است که او در ترانه‌هایش گاهی اوقات از تصویر قربانی استفاده می‌کند، تا همدردی و توجه بیشتر را از مخاطبانش طلب کند.