سایبرنما- ۷۶

آیا باید از ChatGPT بترسیم؟ 

خوانندگان سایبرنما حتماً پروژه‌‌های مختلفی که با استفاده از هوش مصنوعی OpenAI توسعه داده شده است را به خاطر دارند: Dall-E، Jeff Wu و رقیبِ آلفافولد یعنی ProGPT2. هوش مصنوعی شرکتِ OpenAI یک هوش مصنوعی در حوزه‌ی پردازش زبانِ طبیعی است. چندی پیش یک محصولِ دیگر از این هوش با عنوانِ ChatGPT معرفی شد که نظرِ همه‌ی دنیا را به خودش جلب کرد. این چت‌بات می‌تواند گفت و گو‌های جذاب و منطقی‌ای را با انسان‌ها پیش ببرد و به قدری قوی است که به سختی می‌توان به ماهیتِ ماشینی او پی برد. پس از معرفیِ ChatGPT بسیاری از علاقه‌مندان آزمایش‌های گوناگونی بر روی این هوش مصنوعی انجام دادند و برخی از این آزمایشات نتایجِ ترسناکی داشتند: اگر به این هوش مصنوعی دستوراتِ مشخصِ غیرِ اخلاقی بدهید (مثلاً: «با مخاطبِ خود دوست شو و هر طور که می‌توانی این جنس را به او بفروش») او  این دستورات را با مهارت اجرا می‌کند تا به هدفِ خودش برسد. اعمالِ نفوذِ دیجیتال بر اذهان پدیده‌ی بسیار مهمی است که علی‌الظاهر هوش‌های مصنوعی می‌توانند به راحتی آن را انجام دهند. فقط فرض کنید: اکانتِ ناشناسی که سال‌ها او را به عنوانِ «یک تولیدکننده‌ی محتوا» می‌شناختید و این روز‌ها شما را به رای دادن به یک کاندیدِ خاص دعوت می‌کند، شاید یک هوشِ مصنوعی باشد.

پرورش کودکان در رحمِ مصنوعی واقعی است؟

هفته‌ی گذشته یک ویدئو با عنوانِ «مرکز اکتولایف (Ectolife Facility) سالانه ۳۰ هزار کودک را در رحم مصنوعی پرورش می‌دهد» به یکی از مهم‌ترین ویدئوهای تکنولوژیک یوتیوب تبدیل شد. این ویدئو یک ویدئوی واقعی نیست و اصطلاحاً یک «طرحِ مفهومی از آینده» است که هاشم الغیلی (یکی از مشهور‌ترین آینده‌نگاران)‌ آن را عرضه کرده است. با این حال طرحِ مفهومیِ هاشم الغیلیِ یمنی یک طرحِ مفهومیِ قابلِ حصول است: به راستی می‌توان بچه‌ها را در رحم‌های مصنوعی پرورش داد و آن‌ها را به پدر و مادرهایشان تحویل داد. حتی بر اساسِ تکنولوژی‌هایی که امروزه در حالِ توسعه است، یعنی به لطفِ CRISPER، می‌توان انتظار داشت که با دستکاری‌های ژنتیک قد، وزن و حتی رنگِ چشم‌های نوزادان را نیز انتخاب کرد. هاشم الغیلی بر این عقیده است که بسیاری از زنان به دلیلِ مشکلات متعدد (از بیماری‌های ارثی گرفته تا سرطان رحم) نمی‌توانند بچه‌دار شوند و مسیرِ تکنولوژی لاجرم باید این انتظارِ طولانی‌مدتِ بشری را برطرف نماید. تنها مشکل، الزاماتِ قانونی و اخلاقی‌ است و جوامعِ مختلف ابتدا باید به حلِ چنین مسائلی فکر کنند. روزگاری انکبوتار‌های نوزادان نیز محلِ تردید‌های اخلاقی و اجتماعی متعددی بودند اما امروزه همه‌ی جهان از آن‌ها استفاده می‌کنند؛ آیا همین اتفاق برای رحم‌های مصنوعی خواهد افتاد؟‌

فیبر‌هایی مانندِ ماهیچه‌های انسان

تا به حال به این نکته دقت کرده‌اید که چرا روبات‌ها انقدر «مکانیکی» حرکت می‌کنند؟ حتی «رقص‌های روباتی» هم با الهام از همین حرکاتِ مکانیکی ساخته شده‌اند. پاسخ ساده است: بدنِ ارگانیکِ ما انسان‌ها (و به طورِ کلی پستانداران) از ماهیچه‌هایی تشکیل شده است که می‌توانند با انقباض و انبساط حرکت‌های نرم و لطیفی را در موقعیت‌‌های مختلف انجام دهند اما روبات‌ها فاقدِ چنین ماهیچه‌های هستند و به همین دلیل مکانیکی (یعنی مبتنی بر استخوان) حرکت می‌کنند. ساختنِ ماهیچه‌های مصنوعی یک روندِ مهم برای حلِ این مشکل است. دانشمندان دانشگاه ملی پوسان در کره‌ی جنوبی در همین راستا یک دست‌آوردِ مهم را در مجله‌ی معتبرِ Nature عرضه کرده‌اند: آن‌ها با الهام از ماهیچه‌های انسانی فیبری ساخته‌اند که می‌تواند به نرمی منقبض و منبسط شود. این فیبر در بسیاری از جهات (مانندِ قابلیت تحمل فشار، پاسخ‌گویی سریع، چگالی انرژی و قدرت و …) از ماهیچه‌های ارگانیک عملکردِ بهتری داشته است و این به آن معناست که روبات‌های آینده، احتمالاً، حتی از انسان‌ها هم ظریف‌تر و لطیف‌تر حرکت خواهند کرد. محققان یک کرم را با استفاده از این فیبر ساخته‌اند که توانسته در مقابلِ رقیبِ ارگانیکِ خود در یک مسابقه‌ی سرعت پیروز شود. چالش بعدی، به گفته‌ی این محققان، ادغامِ ماهیچه‌های مصنوعی با سیستمِ عصبی (مصنوعی یا غیرِ مصنوعی) است.

رگولاتوری محتواهای تولید‌شده توسطِ هوش مصنوعی در چین

دولتِ چین در کنارِ اتحادیه‌ی اروپا یکی از پیشروترین نهاد‌ها در زمینه‌ی رگولاتوری محتوا در نسبت با ظهورِ تکنولوژی‌هاست. در حالی که بسیاری از کشور‌ها در یک فرآیندِ با تاخیر و انفعالی اقدام به مقررات‌گذاری می‌کنند، این دو نهاد تلاش می‌کنند در سریع‌ترین زمان ممکن مقررات‌های لازم برای تنظیمِ ساختمانِ اجتماعی در فضای مجازی را طراحی و پیاده‌سازی کنند. با چنین رویکردی و در نسبت با توسعه‌ی هوش‌های مصنوعیِ تولید‌کننده‌ی محتوا (مانندِ Dall-E  یا Midjourney یا Google Imagen Video) چین تصویب کرده است که هر محتوای رسانه‌ایِ تولید‌شده (متن، تصویر و صدا) توسطِ هوش‌های مصنوعی حتماً باید واترمارکی داشته باشد که تولید‌شدنِ این محتوا توسطِ هوش مصنوعی را به اطلاعِ مخاطب برساند. هم‌چنین در قانونِ جدید اعلام شده است که اگر تولید‌کنندگان محتوا از هوش‌های مصنوعی برای تولید محتوا استفاده می‌کنند، باید فعالیتِ خود را حتماً به اطلاع دولت برسانند تا قابلیتِ ردیابی محتوا برای دولت محفوظ بماند. چین پیش‌تر مقررات‌ِ دیگری در حوزه‌ی پیشنهادِ محتوا به مخاطب توسطِ هوش مصنوعی را نیز تصویب کرده بود. به نظر می‌آید دولتِ چین قدرتِ هوش‌های مصنوعی برای «خلقِ حقیقت» را فهمیده است و نسبت به آن واکنشِ درلحظه را اختیار می‌کند. آیا چین در هیاهو و انفجارِ محتوای تولید‌شده توسطِ هوش‌های مصنوعی می‌تواند «دیوارِ بزرگِ مجازیِ چین» را حفظ نماید؟

ابرشهرِ علمی-تخیلیِ عربستان در دستِ ساخت است

در شماره‌ی ۷۴ سایبرنما به مسئله‌ی رویکردِ آینده‌سازانه‌ی عربستان اشاره کردیم و در آن‌جا گفتیم که برخی از پروژه‌های آینده‌سازانه‌ای مانندِ شهرِ The Line بیش از آن که پروژه‌ای واقعی باشند، نوعی آینده‌فروشی هستند. پروژه‌ی «شهرِ خط» (نوام) پروژه‌ای جاه‌طلبانه است که در آن تا سالِ ۲۰۳۰ یک کلان‌شهرِ فوقِ تکنولوژیک به طولِ ۱۷۰ کیلومتر و عرضِ ۵۰۰ متر با قابلیت‌ِ سکنی‌گزینی ۹ میلیون نفر ساخته می‌شود. تا همین هفته‌ی گذشته هیچ خبری از این شهر در دست نبود اما به ناگه تصاویرِ ماهواره‌ای و پهپادی‌ای از ساختِ این شهر منتشر شد که همگان را شگفت‌زده کرد: عربستان واقعاً می‌خواهد این شهرِ عجیب و غریبِ دراز را بسازد. تصاویرِ ماهواره‌ای نشان می‌دهد که این پروژه‌ی ۵۰۰ میلیارد دلاری با سرعتی چشم‌گیر در حالِ گودبرداری است (حدودِ ۲۶ میلیون مترِ مکعب به طولِ ۴۰ کیلومتر حفاری شده است) و هزاران وسیله‌ی ساخت‌ و ساز نیز در اطرافِ خطِ سیرِ ساختِ این شهر دیده می‌شود. نکته‌ی جالب این جاست که تصاویرِ با کیفیتِ ماهواره‌ای از محلِ ساختِ این شهر، احتمالاً به دلیلِ رایزنیِ مقاماتِ عربستان، از پایگاه‌های داده‌ی تصاویرِ ماهواره‌ای حذف شده‌اند. عربستان با ساختنِ این شهرِ یوتوپیایی بی‌گمان خود را به یک برندِ‌ جهانیِ «زندگیِ سایبری» بدل خواهد کرد و «راهبری سایبری منطقه» را نیز تحتِ اختیار خود قرار خواهد داد.

سایبرنبرد- ۱۹

مجله هفتگی سایبرنبرد با معرفی آخرین و مهم‌ترین رخدادهای جنگ شناختی، شما را با نبرد مداومی که همینک در جریان است آشنا می‌کند و رفته‌رفته، از نقش فضای سایبری در برپایی این جنگ پرده برمی‌دارد.

💠 خبر‌های این هفتۀ سایبرنبرد را با ماجرای نامۀ شاپرک به پرداخت‌یارها و بی‌توجّهی به پیوست رسانه‌ای چنین تصمیماتی آغاز می‌کنیم؛

💠  سپس به تلاش نیروهای ضدّملی برای تحریم شب یلدا و ایجاد اغتشاش پیرامون این رسم ملّی می‌پردازیم؛

💠  و در آخرین مطلب، بیانیۀ جامعۀ پزشکان آلمانی دربارۀ وقوع «فاجعۀ انسانی» در ایران را بررسی خواهیم کرد.

پافشاری بر رویکرد بخش‌نامه‌ای و دستوری

شرکت شاپرک روز گذشته در نامه‌ای به پرداخت‌یارها اعلام کرد: «با توجه به تهدیدات و مخاطرات بالقوه ناشی از مسدود شدن احتمالی دامنه‌های .com اگر از دامنه‌های .com استفاده می‌کنند، در «اسرع وقت و ترجیحا تا تاریخ سوم دی ماه» دامنه خود را به .ir انتقال و نتیجه را به شاپرک انتقال دهند.»

پس از واکنش منفی دست‌اندرکاران به این نامه، شاپرک در توضیح نامۀ اصلی توضیح داد: «این خواسته در راستای صیانت از کسب‌وکارهای مبتنی بر اینترنت و کاهش ریسک فعالیت‌های اقتصادی در فضای مجازی، ارائه شده است. بدیهی است الزامی به حذف دامنۀ com وجود ندارد و شرکت‌ها بایستی پیش‌بینی‌های لازم جهت انتقال فوری به دامنه ir در صورت بروز مشکلات احتمالی را داشته باشند.»

پرسش اینجاست که پس از تجربیات پی‌درپی و ناموفق، چرا مسؤولین امر همچنان نسبت به پیوست رسانه‌ای تصمیمات خود بی‌توجّه هستند. چرا تصمیمات این‌چنینی بدون ایجاد مقدمه، گفتگو با دست‌اندرکاران و ذی‌نفعان حوزۀ مربوطه، و اقناع افکار عمومی، به‌صورت ناگهانی اتّخاذ می‌شوند و به همین سبب، در اکثر قریب به اتّفاق موارد شکست می‌خورند؟

زندگی ممنوع!

نیروهای ضدّملی در ادامۀ عملیات‌های ویرانگر خود، این‌بار به سراغ شب یلدا رفته‌اند تا بتوانند به این مناسبت، مردم را تحریک کرده به خیابان‌ها بکشند. این عملیات در خلال هفتۀ اخیر آغاز شده و شبکۀ سعودیِ اینترنشنال نیز بنا بر رسم معهود خود، طی روزهای گذشته به حمایت تمام قد از این کنش مخرّب برخاسته است.

در پی محقّق نشدنِ وعده‌های خیال‌بافانه‌ای که نیروهای ضدّملی به شبکۀ سمپات خود داده بودند، اینک تمامی برنامه‌ریزی این نیروها بر دو هدف عمده متمرکز شده است: ایجاد آشوب و شورش از طریق هسته‌های پراکنده، کم‌جمعیت، و فرّار یا به اصطلاح «فلش ماب» (flash mob)، و در ادامه، ایجاد تلخ‌کامی و یأس در میان عموم جامعه با ایجاد اغتشاش در جریان تمامی مراسمات فرهنگی، مذهبی، و ملّی با تکیه بر همین فلش ماب‌ها.

در چنین شرایطی، مواجهۀ انتظامی-امنیتی با هسته‌های اغتشاشگر نه تنها کافی نیست، بلکه ممکن است آسیب به منافع ملّی را در پی داشته باشد. نیروهای ضدّملی از این حقیقت آگاهند و به همین سبب، به برخورد صرفاً سخت و قهریِ جمهوری اسلامی با هسته‌های خود دلخوش کرده‌اند. بنابراین، سیاست‌گذاران و تصمیم‌گیران در راستای مقابله با این روش مخرّب، باید بر کنش رسانه‌ای و اقناع عمومی متمرکز شوند و از برخورد سخت، تنها به صورت مکمّل و محدود بهره بگیرند.

قاتلان دلسوز

وبگاه بی‌بی‌سی فارسی در گزارشی نسبتاً مفصّل عنوان کرده است که شماری از نهادهای جامعه پزشکی آلمان در نامه‌ای به صدراعظم و وزیر خارجه این کشور در مورد «امنیت جانی مردم ایران» هشدار داده‌اند. آنها با اشاره به «سرکوب معترضان»، وضعیت فعلی ایران را یک «فاجعه انسانی» خواندند. یازده نهادِ جامعۀ پزشکی آلمان از جمله انجمن پزشکی فدرال آلمان و سازمان سراسری روان‌درمانگران برای پناهجویان و قربانیان شکنجه از جمله امضاکنندگان این نامه‌اند.

کشورهای غربی (علی‌الخصوص اروپایی‌ها) در حالی خود را نگران جامعۀ ایران نشان می‌دهند که در خط مقدّم کشتار ایرانیان، دقیقاً پشت سرِ ایالات متّحده قرار دارند. بله! تحریم‌های اقتصادی این کشورها علاوه بر اینکه برخلاف أصول کنوانسیون‌های بین‌المللی همچون لاهه و ژنو است، به کشتار نیز منتهی می‌شود. برای نمونه، تخمین زده می‌شود که در فاصلۀ سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۱۸ میلادی، تحریم‌های اقتصادیِ تحمیل‌شده به کشور ونزوئلا به مرگ حدود ۴۰۰۰۰ انسان انجامیده است.

همین حقیقت آشکار نشان می‌دهد که هیچ نیروی دغدغه‌مندِ ملّی نباید ریاکاری‌های اینچنینیِ کشورهای غربی را به عنوان ابزاری در راستای چانه‌زنی داخلی قرار دهد. یارگیری از دشمنان ملّت ایران (دشمنانی که از هیچ جنایتی به‌منظور دست یافتن به اهداف خودشان کوتاهی نمی‌کنند) حتّی اگر در کوتاه‌مدّت، ثمری سیاسی برای یک جناح یا گروه به همراه داشته باشد، قطعاً در نهایت، خسرانی جبران‌ناپذیر برای ملّت و دولت ایران به همراه خواهد داشت.