فراتر از جهان، عنوان فناوری جدیدی است که جهانی مجازی را شکل می‌دهد و به دنبال ایجاد روابط بین افراد در سطح وسیع‌تر و با کمک اینترنت است. از زمانی که پیامرسان‌ها شکل گرفتند و به دنبال آن شبکه‌های اجتماعی گسترش یافتند، تمایل افراد به برقراری ارتباط در فضای مجازی نیز بیشتر شد. اما امروزه این ارتباطات سطح جدیدتری را تجربه می‌کنند و تعاملات جدید در یک محیط مجازی شکل می‌گیرد. در ادامه با معرفی این جهان جدید، شما را با متاورس آشنا می‌کنیم.
ایده شکل‌گیری متاورس
اگر به گذشته نگاه کنیم، فضای وب روابط تعاملی و ارتباطات دوطرفه نداشت، بلکه مالکان پلتفرم‌ها مطالبی را منتشر می‌کردند و دیگران صرفا مخاطب آن بودند. زمانی که محیط اینترنت شکل تعاملی به خودش گرفت و مفاهیم وب ۲ پدید آمد، شاهد رشد و گسترش چشمگیر شبکه‌های اجتماعی و ارتباطات گسترده مردم در فضای مجازی بودیم. از جهت دیگر فناوری واقعیت مجازی VR نیز به طور موازی شکل گرفت و گسترش یافت. واقعیت مجازی امروز در شهربازی‌ها، برخی سینماها یا محیط‌های شبیه‌سازی آموزشی مانند آموزش فضانوردی به کار گرفته میشود. متاورس با تمرکز زدایی و انتقال به وب ۳، در کنار بهره‌مندی از واقعیت مجازی، به دنبال ایجاد محیط مجازی در دنیای وب پیش رفته است.
متا، مبدا ایجاد متاورس
ایده ایجاد متاورس توسط مارک زاکربرگ رئیس و مالک شرکت متا مطرح شد. تغییر نام این شرکت از فیس‌بوک به متا نیز با همین موضوع مرتبط است. متاورس با ترکیب فضای مجازی و واقعیت مجازی، هدف ایجاد یک محیط مجازی را دنبال می‌کند. محیطی که افراد مختلف میتوانند دنیای دیگری را در آن بسازند و یک زندگی مجازی را تجربه کنند.
دلیل نامگذاری متاورس
متاورس از ترکیب دو کلمه متا (Meta) به معنای فراتر و یونیورس (Universe) به معنای جهان تشکیل شده است. متاورس می‌خواهد یک دنیای مجازی، روی دنیای موجود ایجاد کند. به همین دلیل نام آن را متاورس به معنای فرا جهانی گذاشته اند. در واقع متاورس به دنبال توسعه ابعاد روابط افراد از طریق اینترنت است. امروزه تعاملات انسان‌ها در محیط اینترنت و فضای مجازی صرفا محدود به یک صفحه نمایش و یا انتقال صوت است. اما متاورس می خواهد با ایجاد شرایط و یک محیط سه بعدی، تعاملات وسیع‌تری را رقم بزند.
ملزومات ورود به دنیای متاورس
با توجه به اینکه فناوری واقعیت مجازی جزء جدایی ناپذیر متاورس است، لازمه ورود به این دنیای مجازی، استفاده از عینک‌های سه بعدی است. البته برای محقق کردن احساس حضور در دنیای مجازی متاورس، ارتباط ما با آن، صرفا به یک عینک محدود نمی‌شود. به عنوان مثال می‌توان از دستگاهی استفاده کرد که ما روی آن راه برویم و کاراکترمان در متاورس حرکت کند. یا حتی با استفاده از دستکش‌ها یا دوربین‌های ۳۶۰ درجه، حرکات دستان و حتی دیگر اجزای بدن نیز شبیه‌سازی شود.
سطوح پایین ارتباط با متاورس
با توجه به اینکه ایده و ماهیت متاورس تکمیل نشده، راه‌های پیوستن به آن نیز به طور مشخصی ایجاد نشده اند. اما ورود به دنیای متاورس در سطوح پایین‌تر، با استفاده از رایانه‌های شخصی نیز امکان‌پذیر است. در واقع اگر استفاده از متاورس محدود به داشتن عینک واقعیت مجازی باشد، به دلیل قیمت بالای آن (حدود ۳۰۰ دلار)، همه مردم امکان پیوستن به آن را نخواهند داشت. بنابراین ارائه راه‌های جایگزین البته در سطوح پایین‌تر، از ملزومات گسترش استفاده از متاورس است.
شرایط ارتباط با متاورس در سطوح پایین‌تر، مانند بسیاری از بازی‌های ویدیویی است. گیمرها در این بازی‌ها شخصیت خودشان را دارند و تعاملات مختلفی با دیگر بازیکنان و همچنین محیط آن انجام می‌دهند. از جمله بازی‌هایی که مفهوم زندگی دیگر را دنبال می‌کنند می‌توان به فورتنایت و ماین کرافت اشاره کرد.
پیشینه مشابهات متاورس
همانطور که اشاره کردیم شرایط مشابه متاورس در بازی‌های رایانه‌ای مختلفی وجود دارد و ایده‌ی جدیدی به نظر نمی‌رسد. در واقع متاورس می خواهد با تقویت فرآیند دنیای غیر حقیقی بازی‌ها، مراحلی را دنبال کند تا بتواند آن را بهتر و فراگیر کند. راهکار‌ها و روش‌های متنوع و خلاقانه ای برای پیش‌برد متاورس در نظر گرفته شده که به طور مختصر به توصیف آن‌ها می‌پردازیم.
- استفاده از واژه‌ی متاورس به جای گیم: همانطور که میدانیم تاثیر نامگذاری در نحوه شکل دهی به افکار عمومی بسیار تاثیرگذار است.اگر متاورس اذعان می کرد که به دنبال توسعه‌ی دنیای موجود در بازی‌های رایانه‌ای است، سطح مخاطبانش به همان گیمرها محدود می‌شد. اما به طور هوشمندانه‌ای این موضوع را مطرح نکرد و چنان وانمود کرد که به عنوان یک فناوری جدید و نوظهور، به دنبال دنیایی فراتر از جهان موجود است.
- اظهار ارتباط با وب ۳: اعلام شده است که متاورس به صورت غیر متمرکز و به صورت فناوری وب ۳ بر بستر بلاکچین پشتیبانی خواهد شد. این اقدام در راستای جلب اعتماد عمومی و پوشاندنسوگیری‌های مخالف با شرکت متا در ارتباط با حریم خصوصی و مالکیت داده‌ها است. البته تضمین قطعی و صد در صدی برای آنکه اصول و مفاهیم وب ۳ در متاورس اجرا شود وجود ندارد، اما این عنوان متاورس را بسیار مورد توجه قرار داده است.
- استفاده از NFT: بدون شک مهمترین دلیل استقبال و اهمیت متاورس، میزبانی از NFTهااست.فرایند ایجاد و توسعه متاورس نیازمند جذب سرمایه زیادی بود. اما توسعه دهندگان آن طی یک اقدام جالب و هوشمندانه از طریق فروش زمین‌های متاورس به صورت NFT، چندین هزار برابر درآمد کسب کردند. امروزه NFT، یکی از داغ ترین موضوعات فناوری بلاک چین شده است. فروش زمین‌های متاورس به صورت توکن غیر مثلی (NFT) باعث شده تا پیشگامان سرمایه‌گذاری در این زمینه، به خوبی از آن استقبال کنند. جالب است بدانید که قیمت بسیاری از زمینه‌های متاورس نسبت به قیمت آن در واقعیت نیز بیشتر است.
دلایل ارزشمند شدن متاورس
همانطور که اشاره کردیم، ایده و فناوری متاورس از قبل بوده و فقط با یکدیگر ادغام شده اند. به بیان دیگر متاورس تنها یک ایده تبلیغاتی عظیم بود که اتفاقا موفقیت‌های چشمگیری داشته است. لذا لازم است به بیان مهمترین عوامل موفقیت و ارزشمند شدن متاورس اشاره کنیم.
۱- ارزهای دیجیتال
با توجه به اینکه متاورس و ارزهای دیجیتال هر دو بر بستر بلاکچین پیاده سازی می‌شوند، ارتباط دادن آن‌ها کار دشواری نیست و امکان استفاده از رمز ارزها در متاورس به خوبی فراهم شده است. البته باید منتظر بمانیم تا در سطح وسیع‌تری مورد استفاده کاربران قرار گیرد تا مشخص شود که واحد پول رایج در متاورس، یکی از ارزهای دیجیتال رایج خواهد بود یا یک ارز جدید برای آن اختراع خواهد شد. اما در هر دو حالت، استفاده از پول دارای ارزش واقعی در این دنیای مجازی، امکان ایجاد کسب و کارهای مختلف در این پلتفرم را فراهم می‌کند. یعنی افرادی میتوانند، جای پرداختن به شاغل حقیقی، در دنیای متاورس یک کار را به صورت مجازی انجام دهند و در ازای آن دستمزد واقعی دریافت کنند.
NFT -2 در متاورس
همان طور که اشاره کردیم از عوامل مهم جذب سرمایه و جلب توجه متاورس، عرضه زمین‌های آن به صورت توکن‌های NFT بود. البته تمام داستان به اینجا ختم نمی‌شود و در این فضا، وسایل دیگری نیز تبدیل به NFT شده و معامله می‌شوند. با این رویکرد افراد زیادی با هدف درآمدزایی یا سرمایه گذاری، به متاورس می‌پیوندند.
این امر سبب شده است تا متاورس به طور قابل توجهی جذب سرمایه کند و به پدیده‌ای ارزشمند تبدیل شود. با اشاره به اینکه تبادل NFT ها در ماه‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است، کمک‌گیری متاورس از NFT، باعث استقبال شدید از آن شد.
۳- الگوریتم‌های تبادل داده در متاورس
متاورس صرفا به عنوان یک بستر برای تحقق محیط مجازی عمل می‌کند و آنچه که باعث ارتباط اجزای آن میشود، الگوریتم‌های تبادل داده و API ها است. در واقع اگر هر شخص یا سازمانی بخواهد همانطور که دوست دارد برای آن برنامه سازی کند، محیط واحدی شکل نمی‌گیرد و فضایی غیر هماهنگ تشکیل میشود . لذا ایجاد پروتکل‌هایی برای ارتباط هماهنگ اجزای آن ضروری است. از جمله مطرح‌ترین آن‌ها الگوریتم Open XR است.
