توجه به بدن در جوامع معاصر روندی فزاینده داشته است تا جایی که می توان جامعه ی امروزی را، جامعه ی بدن محور نامید. ایران با ورود به عصر مدرن، همانند بسیاری از جوامع دیگر در حال گذار، در حال تجربه کردن مفاهیم مدرن است. در این میان بدن به عنوان یک مفهوم اجتماعی، وضعیت سنتی خود را از دست داده است. به عبارتی بدن از چارچوب نگاه طبیعت گرایانه خارج شده است و در حال قرار گرفتن در چارچوب های جدید فناوری، ارزش ها و نگرش های مدرن است. میتوان گفت که یکی از ویژگی های عصر مدرن، فراگیر شدن رسانه هایی است که با غلبه بر زمان و مکان، مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و تمایزهای پیشین فرهنگی را از میان برده است. این بدان معناست که رفتارها و تمایلات افراد و کاربران رسانه های جدید و سبک های زندگی آن ها از اقصی نقاط جهان به یکدیگر سرایت می کند و این روند، مدل آرمانی جامعه بدن محور جدید و وضعیت ظاهری، آرایشی و پوششی مقبول نظام اجتماعی را دچار تغییر و تحول می کند. با توجه به گسترش دستیابی افراد به شبکه های اجتماعی در یک دهه اخیر، این شبکه ها در گسترش فرهنگ بدن و آنچه مدیریت بدن خوانده می شود، نقشی تعیین کننده داشته اند. تا جایی که تصور افراد از بدن ایده آل، اغلب متکی به تصاویر رسانه ای است.
با توجه به اینکه امروزه طیف وسیعی از کابران فضای مجازی شامل زنان می شود، پرداختن به این موضوع که شبکه های اجتماعی چه تاثیراتی بر زنان داشته ضروری است. این تاثیرات با استراتژی های مشخصی توسط افرادی به عنوان ” سلبریتی” که به مثابه رهبرانی کاریزماتیک در شبکه های مختلف اجتماعی بروز و ظهور یافته اند، انجام می شود. درواقع سلبریتی ها به ارائه الگو هایی می پردازند و اکثریت معمولی جامعه را جذب خود می کنند.
الهه های مجازی چطور جامعه ی بدن محور را می سازند؟
شهرت جایی است که کاریزمای جامعه معاصر در آن سرریز میشود، چرا که ماهیت کاریزما درست در گرو افرادی با ویژگی های خاص است. ستاره ها، از بازیگر یا ورزشکاری واقعا مستعد گرفته تا سوپرمدلی به غایت زیبا یا پولداری صرفا خوش قیافه، همه افرادی کاریزماتیک و جذاب هستند، که به منزله سرچشمه های بالقوه اعمال قدرت بر دیگران شناسایی می شوند. در رسانه ها برای ارائه تصاویر از بدن های زیبا از ستارگان و افراد مشهور استفاده می شود. بنا بر این عده ای از بانوان با عنوان بلاگر، سلبریتی، اینفلوئنسر و… در شبکه های مختلف اجتماعی، اشکال جدیدی از زنانگی را ارائه می دهند. ستاره های شبکه های مختلف اجتماعی با ارائه یک الگوی مشخص، زنان را بیش ازپیش به سلامتی و برساختن بدن های سالم و زیبا، رهنمون می سازند و اینگونه به ساخت جامعه ی بدن محور مبادرت می ورزند. بخش قابل توجهی از زنان، سلبریتی ها را دنبال میکنند در این رابطه نتایج تحقیقات مختلف نشان داده است که با افزایش دنبال کردن صفحات سلبریتی ها، میزان اقدامات زنان برای جراحی های زیبایی، کنترل وزن، مصرف لوازم آرایشی و… نیز افزایش یافته است. زنان با تغییر ویژگی های ظاهری بدن خود مبادرت به ساخت بدن اجتماعی؛ یعنی بدنی که از نظر وضعیت ظاهری، آرایشی و پوششی مقبول نظام اجتماعی است، می نمایند.
شبکه های اجتماعی، مرجعی برای آموزش و یادگیری
به طور کلی طبق نظریه یادگیری، مردم از طریق رسانه ها، ضمن آموزش و یادگیری، به الگوبرداری از نمونه های رسانه ای می پردازند. رسانه های جدید در قالب شبکه های اجتماعی مجازی برخلاف رسانه های جمعی که یک سویه بودند، بر اساس انتخاب کاربران و به صورت تعاملی عمل می کنند. بنابراین، ویژگی های انتخابی بودن پیام و تعاملی بودن رابطه، این فرصت را فراهم می کند که کاربران بیش ازپیش تحت تأثیر مشاهده و تقلید انتخابی از شبکه های مجازی قرار گیرند. این شبکه ها، با تکیه بر نقاط قوت خود یعنی جذابیت تصویر و از طریق بازنمایی الگو های جسمانی برتر به خلق عادات و ارزش های نوین و جایگزینی آنها با عادات و ارزش های سنتی می پردازند. بنابراین، زندگی زنان امروزه تحت تأثیر عملکرد رسانه های نوین و شبکه های اجتماعی، خصلتی بازاندیشانه و متغیر پیدا کرده است. در عصر جامعه ی بدن محور زنان با عضویت و فعالیت روزانه مستمر در شبکه های اجتماعی به مشاهده و مقایسه دائمی بدن خود با دیگران پرداخته و الگوهایی برای بدن جسمانی آرمانی، انتخاب میکنند و این موضوع به دستور کار اصلی زندگی روزمره آن ها بدل می شود.
