سایبرنما – شماره ۵۱
مجله هفتگی سایبرنما با معرفی آخرین و مهم ترین رخدادهای تکنولوژیک دنیا و تبیین اهمیتِ آنها در آیندهی بشریت، شما را با مسیر انقلاب تمدنی سایبری آشنا می کند.خبرهای این هفتهی سایبرنما با تحلیلی از حکمرانی چین در مورد چگالی روبوتیک آغاز میشود.سپس از یک برنامهی VR خواهیم گفت که با احضار زیگموند فروید، رواندرمانگرِ انسانها شده است. سومین خبر این هفتهی سایبرنما به استفاده از تکنولوژی توکنهای غیر قابل معاوضه (NFT) در آثار هنری مربوط است.در ادامه از راهبرد شرکتهای کوچک آمریکایی برای تامین زنجیرههای هوشمند تامین سخن خواهیم گفت. به زعمِ سایبرنما، استفادهی همهی صنایع از لجستیکِ هوشمند قطعیترین مسیرِ آیندهی اقتصاد در سطح جهانی است و در آخرین خبر این هفته به معرفی هوش مصنوعیای خواهیم نشست که میتواند مسائل پیچیدهی امتحاناتِ ریاضی در دانشگاه MIT را حل کند: دستآوردی جدید و خیرهکننده برای هوشهای مصنوعی. با ما در این شماره همراه باشید.
چگالی روبوتیک: معیاری جدید در حکمرانی تکنولوژیک
«چگالی روبوتیک» یکی از مهمترین مسائل حکمرانیهای تکنولوژیک در کشورهاست. مراد از چگالی روبوتیک میزان استفاده از روباتها (و به طور کلی اتوماسیونهای مستقل از کارِ کارگر انسانی) در صنایع تولیدی یک کشور است. بر اساس آخرین ردهبندیهای جهانیِ انجام شده چین به عنوان پرجمعیتترین کشورِ دنیا تا پایانِ سال ۲۰۲۱ نهمین کشور از منظر چگالی روبوتیک است. بر اساس گزارشِ اخیر، به ازای هر ۱۰ هزار کارگر انسانی، ۲۴۶ روبات نیز در صنایع تولیدی این کشور مشغول به کار هستند. این آمار در کرهی جنوبی، سنگاپور و ژاپن (۳ کشور اول رتبهبندی) به ترتیب ۹۳۲، ۶۰۵ و ۳۹۰ ذکر شده است. چشمانداز ۵ سالهی منتشر شده توسط چین در حوزهی روبوتیک و تولید هوشمند نشان میدهد که این کشور در پیِ هوشمندسازی ۷۰ درصد واحدهای تولیدی خود تا سالِ ۲۰۲۵ است. به همین ترتیب، این کشور انتظار میکشد که تا سالِ ۲۰۳۵ رتبهی اول جهانی از منظرِ چگالی روبوتیک را به خود اختصاص دهد. پر روشن است که برنامهی چشمانداز روبوتیک چین تنها در نسبت با نبرد سرد هوش مصنوعی قابل فهم است؛ جایی که هوش مصنوعی مسئولیت هماهنگی روباتها در صنایع تولیدی را به عهده میگیرد.
زیگموند فروید در واقعیت مجازی درمان روان را به عهده میگیرد
سایبرنما تا کنون به انحاء مختلف به اثرات درمانی تکنولوژیهای سایبری پرداخته است: از درمان صرع گرفته تا درمان افسردگی. لکن آنچه که تا کنون سایبرنما بدان پرداخته بود یا در زمینهی رابطهای کاربری مغزی (ارتباط میان مغز و ماشین) یا رابط بیولوژیک (ارتباط میان سلولهای زنده و ماشین) و یا تولید دارو (ساخت دارو با استفاده از هوش مصنوعی) بود. همهی روندهای بالا ناظر بر «درمان فیزیولوژیک بدن» هستند و با «روانِ انسان» به مثابهی یک عنصر مستقل از بدن کاری ندارند. در همین راستا، یک تکنولوژی VR که میتواند نقش یک «روانکاو» را بازی کند، میتواند به عنوان چهارمین روندِ درمانی مستقیم تکنولوژیهای سایبری شناخته شود. این پروژه که از سال ۲۰۱۵ آغاز شده است، تلاش دارد که به واسطهی حفظ «بدنمندی» در شرایط درمانِ روانی، فرد بیمار را در یک فضای واقعیت مجازی به مطب روانکاوِ شهیر، زیگموند فروید، ببرد. در این واقعیت مجازی، بیمار شرح احوال و روحیات خودش را میدهد و سیستم درمانی این برنامه تلاش میکند که آواتارِ روانکاو با توجه به روحیات خودِ کاربر او را در مسیر بهبودی هدایت کند. به گفتهی متخصصین، واقعیت مجازی اجازه میدهد که خودِ فرد درمانِ خودش را به عهده بگیرد و این روندِ مهم، آغازِ روندِ جدیدی از «رواندرمانگری» است.
تکنولوژیِ NFT دنیای هنر را در مینوردد
حتما شما هم تا کنون نام NFT به گوشتان خورده است. به زبان ساده، NFT یا توکنهای غیر قابل معاوضه نوعی دارایی سایبری هستند که قابلیت تکثیر ندارند. اگر به مقالهی تاریخی و مهمِ «اثر هنری در اثر بازتولیدپذیری مکانیکی» نوشتهی والتر بنیامین در اوایل قرن بیستم نگاهی بیندازید، درمییابید که یکی از مهمترین مشکلاتی که آثار هنری با آن مواجه هستند، قابلیت تکثیرپذیری آنها به تیراژ انبوه است. شما میتوانید از تابلوهای نقاشی عکس بگیرید و آن را هزاران بار کپی کنید. در مقابل، تکنولوژی توکنهای غیر قابل معاوضه راهِ حلی برای این موضوع ارائه میدهند: تبدیل اثر هنری به یک توکن غیر قابل معاوضه. در چنین شرایطی، هنرمند میتواند با استفاده از بستر بلاکچین، تنها «یک نسخهی رسمی دیجیتال» از اثر خودش را در اختیار خریدار قرار دهد زیرا تنها یک نسخهی دیجیتال از یک اثر موجود خواهد بود. در همین راستا شرکت نتگیر با راهاندازی پلتفرم موریل نشان داده است که میتوان از توکنهای غیر قابل معاوضه در سختافزارها هم بهره برد؛ بدین صورت که خریدار یک قابِ NFT را تهیه میکند و سپس نقاشی خریداریشده از هنرمند را در درون آن قاب به نمایش میگذارد. بدین ترتیب اصالت و تکینگی اثر هنری حفظ میشود. آیا میتوان به کاربردهای دیگر توکنهای غیر قابل معاوضه هم فکر کرد؟
زنجیره هوشمندِ تامین، محور اقتصاد آینده است
سایبرنما تا کنون روندهای مهم غولهای تکنولوژیک در زمینهی لجستیک و زنجیرهی تامین را به دقت رصد کرده است: گوگل، مایکروسافت، انویدیا، آمازون و والمارت از جملهی این شرکتها بودند. با این حال نباید بپنداریم که استفاده از یک لجستیک هوشمند تنها در اختیار شرکتهای بزرگ است و همهی دنیا، خواه ناخواه، به زودی زیر چترِ این شرکتهای بزرگ قرار خواهند گرفت. علاوه بر ساختار مستقلی که همین امروز در چین شاهد هستیم، میتوان سیستمهای حاشیهای اما کارآمدی را در ایالات متحده نیز پیدا کرد که اقدام به هوشمندسازی زنجیرهی تامین میکنند. یکی از این شرکتها اینکورتاست که هدفگذاری خودش را تولیدیهای کوچک اعلام کرده است. پلتفرم این شرکت با تحلیل دادههای تولیدیها بهترین راهِ حلهای هوشمندسازی زنجیره تامین را به آنها پیشنهاد میدهد و یک پلتفرمِ مشاهدهی آنلاین و زندهی فرآیندهای لجستیک را نیز در اختیارآنها قرار میدهد. اهمیت این مسئله آنجایی نمودار میشود که بدانیم اقتصاد در سالهای آینده بی هیچ تردیدی به زنجیره هوشمندِ تامین گره خورده است و ایجاد پلتفرمهای داخلی در این زمینه میتواند یک برگ برندهی شگفتانگیز باشد.
یادگیری عمیق مسائل ریاضیاتی در سطح دانشگاهی را حل میکند
نیک میدانیم که پیشرفت هوش مصنوعی در ریاضیات منجر به پیشرفتهای چشمگیری در بسیاری از حوزهها (مانند فیزیک، سختافزار، طراحی تراشه، دارو، ارتباطات و …) میشود. ریاضیات همان علمی است که تمامِ جهانِ ما بر آن استوار شده است و جالب آنجاست که فرزندانِ این علم، یعنی هوشهای مصنوعی، توانایی بسیار اندکی برای حلِ مسائل پیچیدهی ریاضیاتی دارند؛ به طوری که بسیاری از علمای ریاضی باور دارند که هوشهای مصنوعی فعلی نمیتوانند مسائل پیچیده در حساب دیفرانسیل و انتگرال، معادلات دیفرانسل، جبر خطی و … را حل کنند. حال پژوهشگران دانشگاه MIT توانستهاند هوشی را توسعه دهند که نه تنها میتواند در سطح دانشگاهی برخی از این مسائل را حل کند، بلکه میتواند مسائل جدیدی را نیز تولید کند. البته مسائلی که این هوش میتواند حل کند در حد مسائلِ ریاضیاتی دانشجویان است و نمیتوان این هوش را یک شکافندهی ریاضیات به حساب آورد اما نکتهی اصلی اینجاست که این هوش با رشد و توسعهی بیشتر میتواند آرام آرام مسائل پیچیدهتر را فرا گیرد و حتی چالشهای ریاضیاتی جدیدی را در سطح جهانی طرح کند.