سایبرپژوه– در پی بحران مالی و ابر تورمی که اقتصاد را فلج کرده است، مجلس تصویب کرد که چهار صفر از پول ملی حذف و تومان را جایگزین ریال کند. این طرح قرار است به عنوان بخشی از تلاش ها برای بهبود مجدد اقتصاد ایران اجرا شود. پیش از این کشورهایی مانند ونزوئلا و زیمبابوه نیز در زمان ابر تورم دست به اقدامات مشابه زده‌اند. با خروج ایالات متحده از توافق هسته ای خود با ایران و اعمال دوباره تحریم ها ، ایران با یک بحران نقدینگی شدید و کسری ارز مواجه شده است. معمولا کشورهایی که با بحران مالی مواجه هستند، برای مقابله با این شرایط و همچنین مقابله با تحریم های بین المللی به بیت کوین و رمز ارز ها روی می‌آورند. ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست و تقاضا برای بیت کوین و ارزش آن در صرافی های همتا به همتا به شدت افزایش داشته است.
در ماه می سال ۲۰۱۸ ، رئیس جمهور آمریکا ، دونالد ترامپ از برجام خارج شد و دوباره تحریم هایی را علیه تهران اعمال کرد. این تصمیم فشارهای زیادی را بر وضعیت اقتصادی در حال حاضر شکننده کشور وارد کرده است.
بابک بهبودی ، مدیرعامل شرکت نوآوری بلاک چینی Synchronium با اظهار تأثیر تحریم های ایالات متحده بر ایران ، اظهار داشت: تحریم های ایالات متحده بزرگترین مشکل پیش روی اقتصاد ایران در سالهای اخیر است که بخش مهمی از اقتصاد را فلج کرده است. در کشوری مانند ایران ، که بخش مهمی از اقتصاد هنوز دولتی است، این تحریم ها مانع از ثبات و رشد اقتصادی می شوند.
با این حال ، حتی پیش از اعمال دوباره تحریم ها، وضعیت اقتصاد رو به وخامت بود و نرخ تورم بین سال های ۹۶ و ۹۸، بیش از سه برابر شد و ریال بیش از ۸۰ درصد از ارزش خود را تقریباً در یک سال از دست داد. در شرایطی که اوضاع اقتصادی به سرعت در حال نزول بود، بانک مرکزی شروع به اعمال محدودیت هایی در بازار فارکس کرد، اقدامی که به منظور مقابله با بازار سیاه ارز و کاهش ارزش ریال صورت گرفت. در آغاز ماه می ۲۰۲۰ ، تفاوت بین نرخ خرید و فروش در فارکس در حدود ۹۰۰۰ ریال بود.
صادرکنندگان کالاهای غیر ضروری در ایران از نیما استفاده می کنند و این تفاوت به معنای نقدینه کردن درآمدهای خارجی با نرخی بسیار ارزانتر است که به نوبه خود به چنین سرمایه گذاری هایی لطمه می‌زند. وجود بازار ثانویه ارز فارکس تا حدودی ناشی از ناتوانی مسئولان در ایجاد نرخ ارز یکسان است. عدم موفقیت دولت در این رابطه به این معناست که درصد بیشتری از معاملات فارکس به بازار سیاه منتقل شده است که در آن شرکت کنندگان می توانند نوسان بی پایان نرخ ارز ریال و دلار را پیش بینی کنند. در زمان نگارش ، در حالی که نرخ رسمی دولت در حدود ۴۲۰۰۰ ریال است، نرخ بازار سیاه، ۱۶۳.۵۰۰ ریال، تقریباً چهار برابر بیشتر است.
در واقع ، نرخ نیما نیز با نزدیک به ۱ دلار به ارزش ۱۵۷،۳۲۰ ریال نزدیک به رقم بازار سیاه شروع شده است. برنامه های تغییر ارز با شروع شیوع ویروس کرونا، اقتصاد ایران بیش از پیش آسیب دید و با مشکلات و چالش های بیشتری مواجه شد. براساس گزارش ماه آوریل بانک جهانی، به دلیل کاهش درآمد نفت، رشد تولید ناخالص داخلی ایران همچنان افت خواهد داشت. در این گزارش آمده است: تداوم قیمت پایین نفت و حجم صادرات (به دلیل کاهش چشمگیر تقاضای نفت چین) منجر به شوک کلی و کسری مالی قابل ملاحظه ای در سال ۲۰۲۰/۲۱ خواهد شد.
تصویب طرح حذف ۴ صفر از ارز ملی و جایگزینی ریال با تومان، اقدامی خارج از رویکرد معمول برای کاهش ارزش پول محسوب می‌شود که از سال ۱۳۵۰ حدود ۳۵۰۰ بار انجام شده است. برخی مفسران مانند علی ربیعی سخنگوی دولت گفته اند که این اقدام به ساده سازی معاملات مالی در کشور کمک می کند. با این حال، منتقدین این طرح معتقدند که این اقدام به حل مسائل اساسی مؤثر بر اقتصاد کمکی نخواهد کرد. علی بیک وردی ، مدیر عامل سرویس تبادل رمز ارز bitHolla، در گفتگو با Cointelegraph اظهار داشت که تغییر واحد ارز در هیچ کشوری مشکلات مالی و اقتصادی را حل نمی کند. تنها کاری که انجام می دهد ایجاد تورم است. در ایران این موضوع مدتها است که مورد بحث بوده است.
بیک وردی با اشاره به سردرگمی ناشی از معیارهای ریالی متعدد در کشور افزود: در حالی که اسکناس از ریال استفاده می کند، مردم در حال حاضر یک صفر را حذف می کنند و آن را به تومان تبدیل میکنند. مردم حتی سه صفر دیگر نیز از تومان کم میکنند تا این عدد کوچکتر شود. بنابراین ، تغییر ارز برای ساده تر کردن محاسبات و معاملات چیز جدیدی نیست. از نظر بهبودی، چنین اقدامی تنها می تواند یک گام کوچک خوب به سمت یک سری اصلاحات جدی ، گسترده تر و مؤثرتر از جمله خصوصی سازی برنامه ریزی شده اقتصاد ، کاهش هزینه های سیستم پولی و سهولت عملیات بانکی باشد.
سخنگوی وزارت دارایی ایران در گفتگو با Cointelegraph، با انتقاد از طرح ایجاد ارز جدید اظهار داشت: همه مردم کشور می دانند که تغییر مجدد هیچ تاثیری در تورم ندارد. اکثر اقتصاددانان فکر می کنند زمان باثبات و مناسبی برای تغییر مجدد نیست. با توجه به کرونا ویروس و قیمت نفت ، درآمد دولت به شدت کاهش یافته است و در عین حال ، هزینه ها نیز افزایش یافته است. بنابراین ، ما انتظار تورم بالایی را داریم. بیت کوین وارد می شود در همین ارتباط، کوین تلگراف با اریاتک، ارائه دهنده راه حل های بلاک چینی مستقر در تهران نیز صحبت کرده است.
در ماه می سال ۲۰۱۹ ، کوین تلگراف گزارش داد که Areatak، با همکاری شرکت انفورماتیک و خدمات بانک مرکزی ایران، در حال توسعه برنا، یک پروژه ملی بلاک چینی با هدف تغییر بخش بانکی و مالی کشور است. در پیامی به کوین تلگراف، سعید خوشبخت ، مدیرعامل Areatak جدیدترین به روزرسانی های این پروژه را فاش کرد و اظهار داشت: زیرساخت ها و بسترهای نرم افزاری برنا مرحله اول آزمایش را پشت سر می گذارند و به زودی برای راه اندازی آماده خواهد شد. همانطور که در وایت پیپر این پروژه ذکر شده، برنا می‌تواند میزبان رمز ارز بانک مرکزی باشد و شاید در این تکامل اقتصادی مورد استفاده قرار گیرد. اما تصمیم با بانک مرکزی و ISC است.
در حالی که دولت تلاش می کند تا مشکل فزاینده تورم را حل کند، افراد فعال در بازار رمز ارز باور دارند که این وضعیت منجر به استفاده گسترده تر از رمز ارزها خواهد شد. در واقع، مقامات عالی رتبه در دولت و ارتش کشور خواستار استفاده از ارزهای دیجیتال برای مقابله با تحریم های ایالات متحده شده‌اند. خوشبخت با اظهار نظر درباره میزان رو به رشد پذیرش رمز ارزها در ایران اظهار داشت: اگر میزان استفاده از رمز ارزها در جهان را تجزیه و تحلیل کنیم، می بینیم که دو نوع کشور در صدر این لیست قرار دارند. کشورهایی که فاقد سیستم پرداخت دیجیتال هستند و کشورهایی که تورم بالایی دارند. به دلیل تورم زیاد در ایران، مردم به پول ملی اعتماد ندارند و سعی می کنند دارایی هایی مانند املاک و مستغلات ، طلا ، سهام ، ارزهای دیگر مانند دلار آمریکا و رمز ارز را خریداری کنند. تاکنون حدود هزار مجوز برای فعالان ماینینگ در کشور صادر شده و به عقیده بهبودی، استفاده از رمز ارزها در ایران گسترده تر خواهد شد: استخراج، نگهداری و مبادله رمز ارزها ، به ویژه BTC و ETH ، به طور گسترده در ایران انجام می‌گیرد. من مطمئن هستم که در ماه های آینده سرمایه گذاری بیشتری از طرف مردم ، به ویژه طبقه متوسط ، در رمز ارزها مانند BTC خواهیم دید. از نظر بیک وردی ، بحران اقتصادی در کشور فقط زمینه را برای استفاده بیشتر رمز ارزها فراهم می‌کند.
مدیرعامل bitHolla اظهار داشت: هنگامی که می‌بینید ارز کشور شما در حدود دو سال بیش از پنج برابر ارزش خود را از دست می دهد، به عنوان یک سرمایه گذار به دنبال گزینه های جایگزین به عنوان ذخیره ارزش خواهید رفت.
