بازی‌های موبایلی ایران؛ استارت‌آپِ نه چندان راه افتاده!
فعالیت یک صنعت با ۱۰ درصد ظرفیت!
همچنین در این گزارش آمده است که این صنعت در سال ۲۰۲۲ به ارزش ۱۹۶ میلیارد دلار خواهد رسید. آمار این گزارش نشان می‌دهد عمده سهم بازی‌های دیجیتالی در اختیار بازی‌های کنسولی خواهد بود که تقریبا بیش از نیمی از صنعت را در دست بگیرند، با این حال، این سهم با روند بسیار اندکی رو به نزول است. به‌نظر می‌رسد در این میان، بازی‌های موبایلی بیشترین اقبال برای تصاحب کامل سهم از دست رفته خود را از صنعت دارند. به این ترتیب، انتظار می‌رود در سال ۲۰۲۲ سهم بازی‌های موبایلی از صنعت دیجیتال به ۴۱ درصد، با ارزش بیش از ۸۰ میلیارد دلار برسد.
براساس این گزارش ارزش بازی‌های موبایلی در سال‌جاری بیش از ۶۲ میلیارد دلار است. البته بازی‌های کامپیوتری همچنان با سهم اندک دو درصدی در این صنعت حضور دارند تا به این ترتیب، سهم بازی‌های مخصوص تبلت همچنان هشت درصد باشد.
آمارها به نقل از سایت sensortower حاکی از آن است که در سال ۲۰۱۸، خالص درآمد جهانی بازی‌های موبایلی بالغ بر ۷/ ۵۴ میلیارد دلار بوده که نسبت به سال ۲۰۱۷ این رقم بیش از ۱۵ درصد رشد کرده است. در این میان، برآوردها حاکی از آن است که سهم ایران از این درآمد کمتر از ۹ میلیون دلار است، درحالی‌که پتانسیل صنعت و بازار این بازی‌ها در کشور نشان می‌دهد درآمد آنها می‌تواند تا ۱۰۰ میلیون دلار افزایش یابد. در واقع، سهم صنعت بازی‌سازی در ایران از پتانسیل بازار ۱۰۰ میلیون دلاری تنها یک دهم است، این نشان‌دهنده این است که در بازار بازی موبایلی ایران، در برابر میزان تقاضایی که وجود دارد، عرضه از کیفیت مناسبی برخوردار نیست.
در این راستا، امین امیرشریفی، مدیرعامل کافه‌بازار، در رویداد اخیر مربوط به بازی‌های موبایلی اشاره کرد: هنوز مارکت بازی‌های موبایل به اندازه‌ای که ظرفیت دارد محتوای مناسبی ارائه نمی‌دهد.بررسی صنعت بازی موبایل ایران نشان می‌دهد که این بازار باید حدود ۱۰۰ میلیون دلار در سال درآمد داشته باشد، اما درحال‌حاضر فقط یک دهم این عدد، است. این بازار می‌تواند رشد ۱۰ برابری داشته باشد. در دنیا بازار موبایلی درحال رشد است اما بازار ایران با توجه به پتانسیلی که دارد، فاصله دارد.
در سال ۱۳۹۸، یک میلیون خریدار بیش از ۶ میلیون بار از۷۷۰۰هزار فروشنده بازی خرید موفق داشتند و در مجموع ۶۹ میلیارد تومان درآمد خالص نصیب صنعت بازی شد. البته آمار ۷/ ۷ هزار فروشنده بازی کاهش ۲۵ درصدی را در مقایسه با سال گذشته نشان می‌دهد. همچنین در انتهای سال ۱۳۹۸ حدود ۱۸ هزار بازی در کافه‌بازار فعال بوده است که در مقایسه با گذشته افت ۴۲ درصدی داشته است، این درحالی است که در همان سال نصب فعال بازی‌ها حدود ۸۳ میلیون بوده و افزایشی ۱۵ درصدی را نشان می‌دهد. همچنین در زمینه درآمد، ۶۹ میلیارد تومان درآمد خالص نصیب صنعت بازی شده است. این درحالی بوده که به گفته مدیرعامل کافه‌بازار، عرضه و تقاضای بازی در بازار ایران تناسبی ندارد، چراکه آمارها از ابتدای دهه ۱۳۹۰ تا سال گذشته نشان می‌دهد که سمت تقاضا با رشد و سمت عرضه با افت مواجه است. درواقع بازار بازی در ایران صنعت کم رقابت و پرتقاضایی بوده؛ اما عرضه کم و محدود است.
بررسی آمار صنعت بازی موبایلی در ایران حاکی از آن است که ۱۷ درصد توسعه‌دهندگان بازار، تولیدکننده بازی هم هستند که ۳۶ درصد درآمد توسعه‌دهندگان را شکل می‌دهند. درآمد خالص توسعه‌دهندگان ۹/ ۱۸ میلیارد تومان است که از این میزان ۹/ ۶ میلیارد تومان به توسعه‌دهندگان بازی تعلق دارد.
صنعت بازی موبایل به مثابه یک فرصت
ورود موبایل بی‌تردید سبک زندگی افراد بسیاری را تغییر داده و توانسته به تنهایی جایگزین بسیاری از ابزارهای سرگرمکننده شود یا حتی نسخه دیجیتالی سرگرمیهایی مانند کتاب را در اختیار کاربران قرار دهد تا به این ترتیب، بسترساز فرصتی برای بسیاری از کسبوکارها باشد. شاید به همین دلیل است که آمار نشان می‌دهد دسترسی افراد بیشتر به دستگاههای هوشمند از جمله موبایل باعث شده این صنعت از پتانسیل بالایی برای رشد برخوردار شود. از طرفی توانایی این افراد در پرداخت باعث شده فرصت رشد برای صنعت بازی بیش از هر زمانی نمود پیدا کند. از طرفی سودآوری مشتریان بازی بیشتر است به‌طوری که ارزش طول عمر مشتریان بازی‌ها ۸۹/ ۱ برابر دیگر برنامه‌ها است. به عبارت دیگر، مشتریان بازی، وفادارترند.
آمارها حاکی از آن بوده که واژه «بازی» سومین مورد پرجست‌وجو در بین برنامههای موبایلی است. به‌طوری‌که این واژه بیش از چهار میلیون بار در اپ استورهای ایرانی جست‌وجو شده و پرتکرارترین واژه است و نشان می‌دهد از محبوبیت بالایی در بین کاربران ایرانی برخوردار است. اشتیاق کاربران برای دانلود بازی در دوران کرونا نیز نشان داد که بازی‌های موبایلی در هر شرایط مشتریان خود را دارند و صنعت بازی از نظر عرضه و تقاضا صنعت جذابی به‌شمار می‌آید. آمار نشان می‌دهد با آغاز شیوع بیماری کرونا در کشور تا پایان تعطیلات نوروز، رشد دانلود همه دسته‌های بازی به‌طور متوسط، هفته‌ای ۳۰ درصد رشد کرده است. به عبارت دیگر، در این مدت ۱۰۷ میلیون دانلود انجام شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته بالغ بر ۷۲ درصد رشد داشته است. البته آمار نشان می‌دهد در بین کاربران ایرانی، بازی‌های استراتژی از محبوبیت خاصی برخوردارند و حتی در این مدت تعداد دانلود یا به‌روزرسانی این بازی‌ها ۵۳ درصد رشد کرده است. پس از آن بازیهایی که در دسته خانوادگی و ماجرایی قرار داشتند رشد بیشتری داشتند. اما در این میان، بازیهایی از جنس اکشن، آموزشی و شبیهسازی اقبال بلندی برای جلب کاربران بازی‌های موبایلی ایران نداشتند. به هر حال، به اعتقاد مدیرعامل یکی از اپاستورهای کشور، درآمدزایی و بازگشت درآمد به شرکت‌ها ازطریق خریدهای درون‌برنامه‌ای از جمله دلایل رشد قابل‌توجه صنعت بازی‌های موبایل در ایران است. حتی با وجود انتقادهایی که به نشر بازی‌های خارجی وجود دارد اما انتشار این بازی‌ها در فروش کل بازی‌ها کمک زیادی کرده است. انتشار بازی‌های خارجی سهمی از کل بازار را نخواهد گرفت اما باعث می‌شود تا کاربران به سایر بازی‌ها توجه بیشتری کنند. البته صنعت بازی‌سازی ایران از نظر کم رقیب بودن برای ناشران خارجی جذاب است و اینکه سرویس‌دهی در این بازار نسبت به بازارهای دیگر مانند عربستان بسیار آسان‌تر است.
اگر چه صنعت بازی موبایلی از فرصت و پتانسیل بالایی برای رشد برخوردار است، با این حال، به‌دلیل شرایط اقتصادی کشور، مانند هر کسبوکار یا استارتآپ دیگری با چالشهای کلانی مواجه است. طوری‌که یکی از پیامدهای این شرایط اقتصادی مهاجرت سرمایه انسانی و نیروی کار ماهر از کشور است. سرمایه‌ای که بیش از هر عاملی می‌تواند در رشد و توسعه کسبوکارهای نوپا اثرگذار باشد و به این ترتیب باعث می‌شود، تامین نیروی انسانی، معضل جدی در صنعت بازی‌سازی شود. بر این اساس، بازیسازها باید روی بخش نیروی انسانی از لحاظ آموزش مهارت‌ها تمرکز کنند.
