در قسمت دهم عناصر سینمای سایبرپانک قصد داریم یکی از شاخه‌های منشعب شده از این گونه هنری را بررسی کنیم: دیزل‌پانک. در دیزل‌پانک موتور سوخت نقش‌آفرینی جدی و فعالی در فیلم‌های سینمایی دارد. جهان فیلم‌های دیزل‌پانکی سیاه و تاریک است. بعضی از فیلم‌های دیزل‌پانکی به دوره آلمان نازی اشاره دارند و به دوره‌ای اشاره دارند که هیتلر شکست نخورده است و به وسیله ربات‌ها بر جهان حکومت می‌کند. با این حال لزوما همه فیلم‌های دیزل‌پانکی این شکلی نیستند و به همین جهت برای ردیابی ویژگی‌های دیزل‌پانک می‌بایست مهم‌ترین آثار موجود درباره آن مرور و بررسی شود. می‌توان ویژگی سینمای دیزل‌پانک را این‌چنین معرفی نمود: ۱- جایگاه حیاتی موتور سوخت، ۲- نقد پادآرمان‌شهرهای فاشیستی، ۳- توانایی حرکت و قوه جابه‌جایی.
کتاب‌های درسی مدرسه درباره سوخت و انواع آن اطلاعات جالب و به دردبخوری را ارائه می‌کرد. این کتاب‌ها به ما می‌گفتند که سوخت دو نوع است: تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر. سوخت‌های تجدیدپذیر معمولا برای کره زمین و آسمان و محیط زیست پاک هستند، مثل انرژی باد و خورشید. سوخت‌های تجدیدناپذیر نیز معمولا برای حیات خوب نیستند ولی انسان‌ها برای ادامه حیات به آن نیاز دارند، مثل سوخت‌های سوخت‌های فسیلی. این اطلاعات حفظ‌کردنی و فراموش‌نشدنی که به خاطرش نمره می‌گرفتیم، ربط وثیقی به سینما نیز پیدا می‌کنند. در این مطلب به موتور سوخت سینمای سایبرپانک میپردازیم : دیزل‌پانک
در قسمت دهم عناصر سینمای سایبرپانک قصد داریم یکی از شاخه‌های منشعب شده از این گونه هنری را بررسی کنیم: دیزل‌پانک. در دیزل‌پانک موتور سوخت نقش‌آفرینی جدی و فعالی در فیلم‌های سینمایی دارد. جهان فیلم‌های دیزل‌پانکی سیاه و تاریک است. بعضی از فیلم‌های دیزل‌پانکی به دوره آلمان نازی اشاره دارند و به دوره‌ای اشاره دارند که هیتلر شکست نخورده است و به وسیله ربات‌ها بر جهان حکومت می‌کند. با این حال لزوما همه فیلم‌های دیزل‌پانکی این شکلی نیستند و به همین جهت برای ردیابی ویژگی‌های دیزل‌پانک می‌بایست مهم‌ترین آثار موجود درباره آن مرور و بررسی شود.
فیلم سینمایی «موشک‌زن» درباره ابرقهرمانی است که می‌خواهد یک موشک استثنایی بسازد و در برابر نازی‌ها بجنگد. این فیلم لحنی کمدی نیز دارد و از فضای سیاه دیزل‌پانکی‌اش کمی فاصله گرفته است. فیلم سینمایی دیگر «کاپیتان اسکای و دنیای فردا» است. این فیلم نیز به گزاشگری اشاره دارد که تلاش دارد درباره ناپدید شدن شش دانشمند تحقیق کند. او با کمک فردی به نام کاپیتان اسکای متوجه می‌شود که ماجرا زیر سر دکتری خبیث به نام تاننکوف است. طراحی صحنه و میزانسن این فیلم نیز به دوره نازیسم آلمان شباهت دارد.
از مهم‌ترین و مشهورترین فیلم‌های دیزل‌پانکی که تاثیر زیادی نیز بر روی فیلم‌های اکشن، پساآخرالزمانی، وسترن و جاده‌ای داشته، فیلم سینمایی «مکس دیوانه: جاده خشم» است. داستان فیلم «مکس دیوانه: جاده خشم» از این قرار است که دنیا تبدیل به صحرایی خشک شده و آب به خواستی‌ترین طلای بازماندگان تبدیل شده است. وقتی نقل مکان و جابه‌جایی در این افق‌های بی‌زندگی فقط با اتومبیل انجام می‌شود، بنزین و گازوییل هم در حد و اندازه‌ی آب، مقامی ارزشمند پیدا کرده است. مکس راکاتانسکی بازمانده‌ی تک‌افتاده‌ای است که تمام فکر و ذکرش با مرگ همسر و دخترش، تسخیر شده است. او طی اتفاقاتی با راننده‌ای به نام فیوریوسا همراه می‌شود. فیوریوسا همسران فرمانده‌ی قبیله‌شان، ایمورتان جو را از چنگ او دزدیده تا آنها را از صحرا عبور داده و به بهشتی به اسم «مکان سبز» منتقل کند. اما ایمورتان جو اصلا دوست ندارد مادران احتمالی فرزندانش را به راحتی از دست دهد. به همین دلیل، او یک گروه تعقیب تمام‌عیار و مجهز برای کشتن مکس و فیوریوسا و بازگرداندن زن‌هایش راهی بیابان می‌کند. مکس و گروه‌اش علاوه‌بر سربازان جان بر کف ایمورتان جو، طبیعت وحشی و دیگر قبیله‌های خشن آخرالزمانی را نیز جلوی راه‌شان می‌بینند. جان‌فشانی‌های اعضای گروه ایمورتان جو و هم‌چنین تاکید فضای داستانی فیلم بر روی سوخت و حضور ماشین‌های دیزلی در این فیلم، باعث شده است که «مکس دیوانه: جاده خشم» جزو آثار منحصر به فرد دیزل‌پانک قرار بگیرد.
در قسمت‌های گذشته عناصر سینمای سایبرپانک و به مناسبت‌های مختلف از فیلم سینمایی «بلیدرانر» یاد شد. باید گفت که این فیلم نیز جزو فیلم‌های دیزل‌پانکی نیز قرار می‌گیرد. در این فیلم مشاهده می‌کنیم که دکارد از طرف نیروهای پلیس کلانشهر لس آنجلس در سال ۲۰۱۹ مأموریت دارد که آدم مصنوعی‌ها را که حضورشان بر روی کره زمین ممنوع است، شناسایی و تعقیب و خطرشان را از جامعه زمینی رفع کند. تا اینکه چند آدم‌مصنوعی متواری، مخفیانه وارد لس آنجلس گردیده و سعی در نفوذ به داخل شرکت تایرل کورپوریشن می‌کنند؛ یعنی همان شرکتی که آنها را به وجود آورده‌است.
فیلم سینمایی «برزیل» نیز حال و هوایی دیزل‌پانکی دارد. داستان فیلم «برزیل» از این قرار است که بروز اشکالی در سیستم کامپیوتری باعث می‌شود تا نام تروریستی به‌نام «تاتل»، «باتل» خوانده شود. «لوری» طی تحقیق درباره این هویت اشتباهی، دختر رویاهایش را در عالم واقع با نام «جیل لیتن» کشف می‌کند. اما این کار باعث می‌شود مافوق‌هایش به نظارت شدید و مؤاخذه بی‌رحمانه اعمال خود او بپردازند. نقد توتالیتاریسم و ترسیم فضای پادآرمان‌شهری کمونیستی باعث شده است که این فیلم نیز ذیل دیزل‌پانک قرار بگیرد.
در زمینه نقد پادآرمان‌شهر در فیلم‌های دیزل‌پانکی آثار دیگر نیز وجود دارد و برای مثال می‌توان به فیلم سینمایی «شهر تاریک» نیز اشاره داشت. این فیلم نیز سبکی نئونوآر دارد و به نقد آرمان‌شهر می‌پردازد. ماجرای این فیلم این است که یک شهر فضایی وجود دارد که به نظر می‌رسد توسط موجودات فضایی ساخته شده باشد. آنها مردمان این شهر را زیر نظر دارند و رویشان آزمایشاتی انجام می‌دهند. یکی از شهروندان به نام مرداک متوجه می‌شود که یک چیزی در دنیایشان ایراد دارد. همیشه شب است و آنها هیچ گاه خورشید را نمی‌بینند و طلوع و غروب آن را هم به یاد نمی‌آورند. هم‌چنین هیچ یک از اهالی، گذشته خود را به طور دقیق به خاطر ندارند. او به این موارد مشکوک شده و در جستجوی حقیقت است.
سینمای ابرقهرمانی نیز حداقل دو فیلم معروف و مهم در زمینه دیزل‌پانک دارد. از کمپانی دی‌سی می‌توان به فیلم سینمایی «بت‌من» به کارگردانی تیم برتون اشاره کرد. بروس وین میلیونر معروف گاتهام‌سیتی در هویت بت‌من به مردم کمک می‌کند و تبهکاران را دستگیر می‌کند. هاروی دنت و کمیسیونر جیمز گوردون هم در واحد پلیس به او کمک می‌کنند. اما باندی در گاتهام است که از طریق شخصی به نام کمیسر آکهارت وارد دفتر پلیس شده‌اند. در ادامه داستان روزنامه‌نگاری به نام ویکی ویل به گاتهام می‌آید تا از حیات وحش گاتهام بازدید کند. او با بروس وین آشنا می‌شود و بروس او را به یک شام دعوت می‌کند. در آن سو بت‌من باید به سراغ باند برود زیرا آنها در پی دزدی از بانکی هستند. در پی این حادثه جک نیپر می‌میرد. اما چند روز بعد او با هویت جوکر باز می‌گردد و با کشتن رئیس سردسته خلافکاران می‌شود و در جلسه‌ای به خلافکاران اعلام می‌کند که او رئیس است ولی آنها حرفش را قبول نمی‌کنند و جوکر نیز رئیس دوم خلافکاران را می‌کشد و سپس در رسانه‌های گاتهام تبلیغ محصول خود با نام «اسمایلکس» را می‌کند. فضای نئونوآر و اکسپرسیونیستی و دیزل‌پانکی این فیلم باعث شده است که «بت‌من» تیم برتون به عنوان یکی از هنرمندانه‌ترین و با ارزش‌ترین آثار سینمای ابرقهرمانی شناخته شود. کمپانی مارول نیز در زمینه دیزل‌پانک حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. از جمله آثار دیزل‌پانکی مارول باید از «کاپیتان آمریکا» نام برد. «استیو راجرز» یک جوان نحیف است که در امتحان ورودی ارتش قبول نشده، و در ناامیدی به سر می برد. اما وقتی که او برای یک پروژه مخفی داوطلب می شود، همه چیز تغییر می‌کند. او تحت یک آزمایش قرار می‌گیرد و ناگهان بدن ضعیف او به طرزی باورنکردنی قدرتمند شده و دارای نیروهای ویژه می‌شود و اکنون او که لقب کاپیتان آمریکا را به خود گرفته است باید به عنوان نگهبان و اولین انتقام‌جو به ماموریتی برای مقابله با یک گروه خطرناک برود و با نازی‌ها بجنگد. هم‌چنین باید گفت در ادامه داستان‌های دنباله‌دار کاپیتان آمریکا نیز شخصیت‌های شرور باقی‌مانده از نازیسم و فاشیسم نیز کماکان حضور دارند و به دنبال یکی از ویلن‌های کاپیتان آمریکا شناخته می‌شوند. به دلیل حضور نازی‌ها در فیلم سینمایی «کاپیتان آمریکا» و استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای ساخت ابرانسان، این فیلم نیز جزو کارهای شاخص سینمای دیزل‌پانک قلمداد می‌شود.
زک اسنایدر که سابقه طولانی در ساخت فرنچایزهای مختلف را دارد، در حوزه دیزل‌پانک نیز فیلم سینمایی «مشت ناگهانی» را در کارنامه خود دارد. داستان این فیلم از این قرار است که دختری توسط ناپدری سنگ‌دلش که قصد تصاحب اموال او را دارد به یک تیمارستان فرستاده می‌شود. او در آنجا و در عالم خیال به همراه چهار نفر دیگر با موجوداتی وحشت‌ناک مواجه می‌شود. به نظر می‌رسد اتفاقات عالم خیال می‌تواند بر عالم واقعی تاثیر بگذارد و بتواند او را از مهلکه‌ای که در آن گیر افتاده نجات دهد اما این‌طور نمی‌شود.
در مجموع با توجه به توضیحات فوق و مرور برخی از مهم‌ترین فیلم‌های دیزل‌پانک، می‌توان ویژگی سینمای دیزل‌پانک را این‌چنین معرفی نمود:
- جایگاه حیاتی موتور سوخت: فیلم‌های دیزل‌پانکی دائما بر این نکته صحه می‌گذارند که در جهان فعلی و جهان پساآخرالزمانی، سوخت و موتور سوخت اهمیت حیاتی دارد و هر کسی که صاحب سوخت باشد و بیش از بقیه از سوخت بتواند استفاده کند، قدرتمندتر خواهد بود.
- نقد پادآرمان‌شهرهای فاشیستی: در فیلم‌های دیزل‌پانکی شاهد این هستیم که فاشیسم و نازیسم اگر به قدرت برسند و برای خود کلانشهر تاسیس کنند، فاجعه‌ای ناگوار را رقم می‌زنند و انسان‌ها را به ناانسان‌ها تبدیل می‌کنند.
- توانایی حرکت و قوه جابه‌جایی: مساله اساسی در استفاده از موتور سوخت حرکت از نقطه‌ای از زمین به نقطه‌ای دیگر از زمین، یا پرواز از روی زمین به آسمان است. در اصل سوخت و موتور سوخت مقدمه واجبی برای حرکت است و توانایی حرکت برای انسان در این فیلم‌های محل توجه جدی است.
در پایان باید یادآوری کرد که دیزل‌پانک به عنوان یکی از شاخه‌های تاریک و سیاه سینمای سایبرپانک شناخته می‌شود و حتی اگر تکنولوژی‌های دیجیتال در آن وجود نداشته باشد، به دلیل استفاده از ماشین و سوخت باید این شاخه را نیز جزو سایبرپانک قلمداد کنیم.
