در آمریکا چگونه بر رسانه ها نظارت می‌شود؟

مطبوعات و رسانه ها در هر کشوری لزوما باید از قوانین کلی آن کشور پیروی کنند. از زمان شکل گیری نخستین روزنامه‌ها تا امروز که رسانه تمام ابعاد زندگی شهروندان را درنوردیده است، صاحبان قلم در فراز و نشیب زیادی با صاحبان قدرت بوده اند. سیاستمداران مستقر و سیاستمداران در حال ظهور دیدگاهی متفاوت نسبت به رسانه دارند. اما همه چالش برانگیزی رسانه ها به مسئله قدرت و دولت مرتبط نیست بلکه قوانین و هنجارهای هر جامعه نیز در زمره امور حیاتی هستند که از نخستین روزهای ظهور رسانه های عمومی تا امروز در یک کشاکش طولانی قرار داشته اند. در چنین موقعیتی مسئله «نظارت بر رسانه ها» همواره یکی از دغدغه های دولتمردان بوده است.

آمریکا، به عنوان کشوری که نوعی «بازار آزاد رسانه‌ای» در آن حکم فرماست نیز از قاعده بالا پیروی کرده است؛ یعنی نهادی برای نظارت (حتی حداقلی) بر رسانه ها تأسیس کرده و ضمانت اجرایی نیز برای آن در نظر گرفته است. در این یادداشت به سازوکار کمیسیون ارتباطات فدرال خواهیم پرداخت.

FCC در کجای ساختار اداری آمریکا قرار دارد؟

کمیسیون ارتباطات فدرال[۱]، یک آژانس مستقل دولتی در آمریکاست که وظیفه نظارت بین ایالتی و بین‌المللی بر ارتباطات رادیویی، تلویزیونی، ماهوراه‌ای و کابلی را دارد. این کمیسیون که بر ۵۰ ایالت آمریکا، ناحیه کلمبیا  و سرزمین‌های آمریکایی نظارت می‌کند، بر اساس قانون ارتباطات ۱۹۳۴ آمریکا تشکیل شده‌است. 

کمیسیون ارتباطات فدرال وظیفه دارد تا آنجا که امکان دارد سرویس های ارتباطی فدرال جهانی و کشوری را با سرعت تسهیلات مناسب و هزینه های معقول برای تمام مردم ایالت متحده آمریکا بدون هیچ گونه تبعیضی بر اساس نژاد، رنگ، مذهب، منشاء ملی یا جنسیت، فراهم کند. FCC مسئول است تا برای کنگره و مردم آمریکا یک بازار تجاری رقابتی پرهیجانی با استفاده از اصول و سیاست‌گذاری‌های محیطی برای ابداع و سرمایه‌گذاری، محصولات و سرویس‌های بهتر برای مصرف‌کنندگان، قیمت‌های پایین‌تر، اشتغال‌زایی بیشتر و رشد اقتصادی سریع‌تر را تضمین کند.

این کمیسیون، مرجع اصلی ایالات متحده برای قوانین ارتباطات، مقررات و نوآوری های تکنولوژیکی است و در نظر دارد تا با فرصت‌ها و چالش‌های اقتصادی مرتبط با پیشرفت‌های سریع در حال تحول در ارتباطات جهانی، از شایستگی‌های خود در موارد زیر بهره ‌ببرد:

• ترویج رقابت، نوآوری و سرمایه گذاری در خدمات و امکانات پهنای باند
• حمایت از اقتصاد کشور با تضمین چارچوب رقابتی مناسب برای ظهور انقلاب ارتباطات
• تشویق به بالاترین و بهترین استفاده از طیف داخلی و بین المللی
• بازنگری در مقررات رسانه ای به گونه ای که فناوری های جدید در کنار تنوع و بومی گرایی شکوفا شوند
• تقویت از زیرساخت های ارتباطی کشور و…

ساختار سازمانی کمیسیون ارتباطات فدرال توسط ۵ عضو مدیریت می‌شود. این اعضا برای یک دوره ۵ ساله توسط رئیس جمهور آمریکا معرفی می‌شوند و به تایید مجلس سنا می‌رسند. یکی از این ۵ نفر نیز توسط رئیس جمهور به عنوان عضو ارشد و رئیس کمیسیون انتخاب می‌شود. کمیته‌ها و ادارات کارکنان FCC‌ بر اساس عملکرد تعیین می‌شود. در کل ۷ کمیته و ۱۰ اداره استخدامی در کمیسیون وجود دارد.

وظایف کمیته‌ها به شرح زیر است:

اخذ درخواست‌ها و رسیدگی به صدور‌ مجوز‌ها و پروانه‌ها ، رسیدگی به شکایات،  انجام بازرسی،  تکمیل و توسعه برنامه‌های تنظیم قوانین و مقررات، شرکت در جلسات تنظیم مقررات.

کمیته‌های FCC  شامل:

کمیته امور دولتی و مصرف کنندگان:  وظیفه تعلیم و اطلاع رسانی مصرف‌کنندگان لوازم و خدمات ارتباطات دور برد را دارد.

کمیته اجرایی:  قوانین ارتباطی کمیسیون را به اجرا در می‌آورد.

کمیته بین‌الملل: نماینده رسمی کمیسیون در امور بین‌المللی و ماهواره‌ای است.

کمیته رسانه‌ای:  قوانین رادیو‌های AM و FM، ایستگاه‌های پخش تلویزیونی، تلویزیون‌های کابلی و سرویس‌های ماهواره‌ای را تنظیم می‌کند.

ارتباطات بی‌سیم : بر تلفن‌‌های سلولار و PCS، پیجرها و رادیو‌های دو طرفه نظارت می‌کند. این کمیته همچنین با هدف تامین نیاز‌های تجار، هواپیماها و شرکت‌های کشتی‌رانی استفاده از طیف‌های رادیویی را تنظیم می‌کند.

کمیته امنیت داخلی و ایمنی عمومی:  این کمیته وظیفه آگاه ساختن جامعه در مورد مسائل ایمنی و امنیت داخلی، امنیت ملی، مدیریت بحران و مسائل مرتبط را بر عهده دارد.

کمیته همکاری‌های خطوط کابلی : مسئول سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری شرکت‌های تلفن بین ایالتی و فرا ایالتی است.

اداره قضات حقوق اداری: سرپرستی جلسات حقوقی و اعلام حکم نهایی در آن‌ها را بر عهده دارد.

اداره فرصت‌های تجاری ارتباطات: به کمیسیون در مورد سیاست‌های مرتبط با فرصت‌های تجاری شرکت‌های کوچک، اقلیت‌ها و شرکت‌های ارتباطی با مالکیت زنان مشاوره می‌دهد.

اداره فن‌آوری و مهندسی : به کمیسیون در زمینه فن‌آوری مشاوره می‌دهد.  اداره کل امور حقوقی : مشاور امور حقوقی و قضایی ادارات و کمیته‌های کمیسیون است.

اداره کل بازرسی: مسئولیت نظارت و انجام بازرسی‌های مرتبط با فعالیت‌های کمیسیون را بر عهده دارد. اداره قانونگذاری: بخشی از کمیسیون است که ارتباط مستقیم با کنگره ایالات متحده دارد.

اداره کل مدیریت: به عنوان مدیرعامل رسمی و تحت نظر رئیس کمیسیون عمل می‌کند.

اداره روابط رسانه‌ای : رسانه‌ها را در جریان تصمیمات و اخبار کمیسیون قرار می‌دهد.

اداره برنامه‌ریزی استراتژیک و تحلیل سیاست‌ها : با بخش‌های مختلف کمیسیون از جمله رئیس، اعضای کمیسیون، کمیته و دفاتر دیگر برای تعیین استراتژی‌ها و سیاست‌های کلی همکاری می‌کند.

اداره گوناگونی محل کار: در مورد مسائل مربوط به گوناگونی نیروی کار، استخدام افراد و فرصت‌های مساوی شغلی به کمیسیون مشاوره می‌دهد.

تاثیر جهت گیری های سیاسی بر خط و مشی کمیسیون ارتباطات فدرال

کمیسون ارتباطات فدرال آژانس مستقلی است که توسط مدیری که رئیس جمهور آن را انتخاب می کند، اداره می شود. بنا بر این نتایج انتخابات و جهت گیری های سیاسی، تاثیر زیادی بر خط مشی های این سازمان داشته و دارد. چرا که این آژانس توسط پنج کمیسیونر که توسط رئیس جمهور آمریکا منصوب شده و توسط سنای ایالات متحده تایید می شود، هدایت می شود. رئیس جمهور همچنین یکی از کمیسیونرها را به عنوان رئیس انتخاب می کند در این بین  فقط سه کمیسیونر می توانند در هر زمان معین از یک حزب سیاسی باشند و هیچ کدام نمی توانند در هر تجارت مرتبط با کمیسیون منافع مالی داشته باشند. تمام کمیسیون‌ها، از جمله رئیس، دوره‌های پنج ساله دارند.

به دنبال همین جریان بعد از انتخابات ۲۰۲۱  آمریکا و با روی کار آمدن جو بایدن از حزب دموکرات، ریاست کمیسیون از آجیت پای، به جسیکا روزِن وُرسل انتقال یافت. رویکردهای دو حزب دموکرات و جمهوری خواه درمورد نقش کمیسیون و میزان قدرت آن در مسائل مختلفی همچون بخش مخابرات، رسانه و فناوری همواره متفاوت بوده است. در این زمینه یکی از مباحثی که همواره از موارد نزاع میان دموکرات ها و جمهوری خواهان بوده است، بحث بی طرفی شبکه می باشد. موضوعی که در اینجا مکان مناقشه است، تعیین حد و میزان قدرت و نظار تی است که کمیسیون میتواند بر ارائه دهندگان خدمات اینترنتی داشته باشد؛ به عبارت دیگر اینکه، کمیسیون ارتباطات فدرال تا چه میزان اجازه دارد بر تأمین پهنای باند توسط ارائه دهندگان خدمات اینترنتی اعمال قدرت کند. این منازعه خود ذیل موضوعی فراتر قرار می گیرد و آن فرمان آزادی اینترنت است. در سال ۲۰۱۵ تحت ریاست تام ویلر (در زمان ریاست جمهوری باراک اوباما) با فرمان آزادی اینترنت، سرویس هایی که به اینترنت دسترسی ایجاد می کنند را ذیل قانون سرویس های انتقال دهنده خدمات عمومی قرار داد.

انجام این کار به معنای آن است که قانون بی طر فی شبکه بر این سرویس ها اعمال و باعث میشود علاوه بر جلوگیری از اعمال قدرت ISP ها (مراکز ارائه دهنده خدمات اینترنت) بر میزان و چگونگی دسترسی افراد به اینترنت، کمیسیون ارتباطات فدرال حوزه قضایی وسیع تری بر ISP  ها داشته باشد و بتواند قوانینی را در حوزه حفاظت از داده، حمایت از مصرف کننده، سرمایه گذاری خارجی، بحث ادغام و امنیت ملی به اجرا درآورد. در دسامبر۲۰۱۷ کمیسیون ارتباطات فدرال که دیگر تحت ریاست آجیت پای جمهوری خواه شده بود، این فرمان را به گونه ای بازنویسی کرد به نحوی که پهن باند ها مشمول قانون بی طرفی شبکه نمی شوند و درواقع تنها باید تابع اصول کلی حمایت از مصرف کننده که توسط کمیسیون فدرال تجارت آمریکا اجرا میشود، قرار گیرند. در حال حاضر روزن ورسل که یکی از طرفداران سرسخت بی طرفی شبکه است اعلام کرد که این تصمیم را از نو تغییر خواهد داد و دوباره قانون بی طرفی شبکه و فرمان آزادی اینترنت را از نو صادر خواهد کرد.

نقش نظارتی FCC

هدف از تاسیس FCC ایجاد سازمانی تخصصی برای اجرای سیاست‌ها و قوانین کنگره در زمینه ارتباطات است تا نظام حکومتی دخالت کمتری برای امور روزمره ارتباطات به ویژه رسانه داشته باشد. در آمریکا انتشار روزنامه و مجلات نیاز به دریافت پروانه از دولت ندارد، ولی برای تاسیس رادیو تلویزیون باید از  FCC پروانه گرفت. پروانه ها یکساله هستند و هر سال قبل از انقضای اعتبار باید تجدید شوند. شرط دریافت پروانه، تجربه و مهارت در کار و داشتن سرمایه کافی (حداقل معادل هزینه یک سال اداره موسسه مورد درخواست) است. آمریکا کمک مالی دولت به رسانه های داخلی را نوعی رشوه تلقی می کند و آن را جرم می داند مگر انتشارات دولتی (به صورت بروشور) و نشریات دانشگاهی (که رایگان توزیع می شوند و حق گرفتن اعلان ندارند). کمک دولت به مجلات تخصصی صرفا به صورت خرید قسمتی از نسخه های آنها و توزیع میان کتابخانه های عمومی و مدارس است. به این ترتیب رسانه های عمومی و جامع (حرفه ای) در ایالات متحده آمریکا غیردولتی هستند و درآمد آنها صرفا از اعلان و فروش تامین می شود و لذا مجبورند که محتوای خوب داشته باشند و مخاطبان به آن‌ها همانند نان شب احساس نیاز کنند.

نظارت دولت فدرال بر پخش رادیو و تلویزیون دو هدف کلی داشته است: تقویت توسعه تجاری صنعت و اطمینان از اینکه پخش برنامه در خدمت نیازهای آموزشی و اطلاعاتی آمریکایی ها باشد. با این حال، از جنبه های دیگر، کنگره و   FCC   گاهی اوقات به این نتیجه رسیده اند که بازار پخش به خودی خود به اندازه کافی نیازهای عمومی را تامین نمی کند. بر این اساس در طول هفتاد سال گذشته تلاش‌های زیادی برای تشویق رسمی یا نیاز به برنامه یا زمان پخش برای ارتقای روند انتخابات، حکومت‌داری، گفتمان سیاسی، امور جامعه محلی و آموزش صورت گرفته است. برخی از ابتکارات و طرح ها نیز به دنبال کمک به مخاطبان ضعیف مانند کودکان، اقلیت ها و معلولان بوده اند. در اصل، استاندارد منافع عمومی در پخش رادیو و تلویزیون تلاش کرده است تا حیات سیاسی و فرهنگ دموکراتیک ملت آمریکا را تقویت کند.

به طور کلی می توان گفت چهار موضع که اف سی سی حق دخالت دارد عبارتند از:

۱- برودکسترهای غیرتجاری جز اسپانسر مالی خود ، حق پخش تبلیغات دیگری را ندارد. تنها تبلیغات سیاسی آنهم همراه با دادن فرصت برابر به همه نامزدها

۲- کلیه ایستگاه های برودکست، موظف به پخش حداقل سه ساعت برنامه های ویژه کودکان در طول هفته، به صورت علمی و آموزشی هستند. بین تبلیغات و برنامه های کودکان باید به گونه ای قابل فهم تفاوت وجود داشته باشد تا کودکان گیج و سر در گم نشوند

۳- حوزه سوم رگولاسیون محتوا مربوط به پخش برنامه ها و خبرهای دروغ و یا برنامه های مستهجن است. طبق «قانون الزام شایستگی و ادب برودکست» تعاریفی وجود دارند که مشخص می کند پخش چه برنامه هایی از این منظر کاملا غیرقانونی است و کدام برنامه نمی تواند در ساعاتی که کودکان از برنامه ها استفاده می کنند (ساعات امن،  ۶صبح تا ۱۰ شب) پخش شود.

۴- بر طبق «قانون ارتباطات» و «قانون ارتباطات از راه دور» در آمریکا، قسمتی از برنامه های هر ایستگاه باید صرف پخش امور مربوط به همان محله و یا منطقه ای که ایستگاه در آن قرار دارد بشود.

[۱] Federal Communications Commission