می‌توان از منظر مفاهیم اساسی فرهنگ شهرت و مسائل مربوط به سلبریتی‌ها به سینمای سال ۲۰۲۳ نظر داشت و تحلیلی انتقادی بر اساس آن ارائه کرد. مهم‌ترین ابعاد و ویژگی‌های احصاء شده در فیلم‌های سینمایی سال ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت عبارت‌اند از: ۱- جنایت‌آفرینی توسط شهرت، ۲- بازنمایی واقع‌نمایانه از زندگی سلبریتی‌ها، ۳- اثرگذاری سلبریتی بر جامعه، ۴- درگیری اخلاق با شهرت، ۵- شهرت فمینیستی و زنانه. اگر بخواهیم برآیندی از این پنج ویژگی داشته باشیم و تحلیلی انتقادی به صورت خالصه از سینمای ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت ارائه کنیم، می‌توانیم به صراحت بگوییم که سینمای ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت و مسائل مربوط به سلبریتی‌ها گویای «زندگی نمایشی در سینما» است، یعنی سینما که در ذات خود نمایش را نیز عهده‌دار است، زندگی را نیز به همان‌گونه بازتاب می‌دهد. این ویژگی کلی و چگال‌شده از فرهنگ شهرت را به وضوح می‌توان در پرفروش‌ترین فیلم سینمایی امسال یعنی «باربی» نیز مشاهده کرد.
به قلم داوود طالقانی
در میان منتقدان سینما رسم است که نگاهی کلی به وضعیت سینما در هر سال داشته باشند. منتقدان معمولا با زوایه‌نگاه‌های خاص خود به جریان‌های اصلی سینما می‌نگرند و تحلیلی کلی از وضعیت فیلم‌ها ارائه می‌دهند. به رسم این سنت مألوف که میان منتقدان فیلم مشهور است، می‌توان از منظر مفاهیم اساسی فرهنگ شهرت و مسائل مربوط به سلبریتی‌ها به سینمای سال ۲۰۲۳ نظر داشت و تحلیلی انتقادی بر اساس آن ارائه کرد.
سینمای سال ۲۰۲۳ را می‌توان از جهات فنی، فرمی و زیبایی‌شناختی بررسی کرد، به عنوان مثال سالی که گذشت، به جهت حضور کارگردان‌ها و چهره‌های شاخص می‌تواند محل اهمیت باشد، زیرا آثار مهمی از شخصیت‌هایی مثل «مارتین اسکورسیزی»، «دیوید فینچر»، «استیون اسپیلبرگ»، «کریستوفر نولان»، «ریدلی اسکات»، «دارن آرنوفسکی» و… منتشر شد. با این حال می‌توان فارغ از نکات فرمی و فنی نیز به جریان اصلی سینما در سال اخیر نظر داشت و به فهم گفتمان شهرت در سال ۲۰۲۳ نزدیک شد.
برای بررسی وضعیت فرهنگ شهرت در سینمای سال ۲۰۲۳ چند معیار کمی و کیفی مد نظر قرار گرفته است. در این تحلیل انتقادی فیلم‌هایی مورد توجه واقع شده است که در گیشه جهانی آمار فروش بسیار بالایی داشته‌اند، منتقدان بیش از هر اثر دیگری به این فیلم‌ها اقبال داشته‌اند و در سایت‌های تخصصی معرفی فیلم، این فیلم‌های سینمایی نمره و رتبه بالاتری کسب کرده‌اند.
بر این مبنا می‌توان مهم‌ترین فیلم‌های سینمایی سال ۲۰۲۳ را از منظر فرهنگ شهرت محل تأمل جدی قرار داد و به مضامین اصلی و ویژگی‌های اساسی فرهنگ شهرت و مسائل مربوط به سلبریتی‌ها در کارنامه سینمای جهان در سال اخیر رسید. مهم‌ترین ابعاد و ویژگی‌های احصاء شده در فیلم‌های سینمایی سال ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت عبارت‌اند از:
۱- جنایت‌آفرینی توسط شهرت:
اگرچه شهرت در زندگی افراد می‌تواند سودمندی‌ها و فواید بسیار زیادی داشته باشد، اما همیشه چالش‌ها و مصیبت‌هایی را نیز ایجاد می‌کند. برای مثال در فیلم سینمایی «قاتلان ماه گل» مشاهده می‌کنیم که شهرت و ثروت در تعامل با یکدیگر می‌تواند منجر به جنایت تلخ و ناگواری شود. هم‌چنین در فیلم سینمایی «اوپنهایمر» می‌توانیم پیوندهای شهرت و قدرت را بیابیم که به جنایتی نابخشودنی می‌انجامد.
۲- بازنمایی واقع‌نمایانه از زندگی سلبریتی‌ها:
فیلم‌های سینمایی بسیاری تاکنون درباره زندگی و بیوگرافی سلبریتی‌ها ساخته شده است. معمولا در این گونه از فیلم‌ها زندگی واقعی و مسائل پشت پرده و واقعیت‌های بیوگرافیک سلبریتی‌ها به نمایش درمی‌آید. بخشی از فیلم سینمایی «فیبلمن‌ها» به وضعیت اصحاب سینمای هالیوود می‌پردازد. هم‌چنین در فیلم سینمایی «کرید ۳» بعضی از مصائب یک ورزشکار مشهور به نمایش درمی‌آید. ضمن اینکه در فیلم سینمایی «پایتخت گنج» نیز مشکلات زندگی یک پزشک که در شهرت دست کمی از سلبریتی‌ها ندارد، پرداخته می‌شود.
۳- اثرگذاری سلبریتی بر جامعه:
فیلم‌های سینمایی صرفا به زندگی و حیات سلبریتی‌ها نمی‌پردازند. گاهی اوقات یک فیلم سینمایی در قد و قامت اثری جامعه‌شناختی ظاهر می‌شود و در حاشیه و متن خود به اثرگذاری سلبریتی بر فرهنگ و جامعه نیز اشاره می‌کند. برای نمونه می‌توان فیلم سینمایی «بابیلون» به یاد آورد که در آن تعامل یک هنرپیشه فیلم‌های صامت و نسبتش با جامعه مخاطبانش محل تأمل قرار می‌گیرد. در فیلم سینمایی «تار» نیز رگه‌هایی از حضور هنرمند در فرهنگ شهرت معاصر با زمینه‌ای موسیقیایی و شبه‌فرهیختگانی به چشم می‌خورد.
۴- درگیری اخلاق با شهرت:
گزافه‌گویی نیست که ادعا کنیم در تمام آثار سینمایی می‌توان دلالت‌هایی بر حضور اخلاق فردی و اخلاقیات اجتماعی یافت می‌شود. در برخی از مهم‌ترین فیلم‌های سینمایی سال ۲۰۲۳ نیز این مساله یعنی چالش‌های اخلاقی شهرت و درگیری اخلاق با جامعه نمایشی وجود دارد. برای مثال می‌توان به فیلم سینمایی «آناتومی یک سقوط» اشاره داشت که در آن قضاوت‌های درست و نادرست در جامعه نمایشی‌شده بسیار دور از دسترس خواهد بود. ضمن اینکه در فیلم سینمایی «ایندیانا جونز ۵» نیز مضامینی یافت می‌شود که به علیت شهرت در ایجاد تعصب و تبعیض دلالت دارد.
۵- شهرت فمینیستی و زنانه:
انگاره‌های تقویت سلبریتی‌های زن و جنسیتی‌شدن شهرت و حضور فعال فمینیسم در سینما و به خصوص در اصحاب رسانه این روزها بسیار دیده و شنیده می‌شود. در فیلم‌های سینمایی امسال نیز رگ و ریشه‌های شهرت فمینیستی و زنانه‌شدن سلبریتی‌ها مشهود است. به عنوان مثال می‌توان به فیلم سینمایی «کری» اشاره داشت که در آن قصه تبعیض علیه زنان سیاه‌پوست در هالیوود روایت می‌شود. البته نیاز به توضیح مفصل نیز وجود ندارد که مضامین فمینیستی فیلم سینمایی «باربی» به‌سان ایدئولوژی عریان به مخاطب تحمیل می‌شود.
زندگی نمایشی در سینمای ۲۰۲۳:
پنج ویژگی یادشده در اغلب فیلم‌های سینمایی مذکور و هم‌چنین فیلم‌های سینمایی شاخص سال ۲۰۲۳ یافت می‌شود و هر پنج ویژگی به جنبه‌ای از سلبریتیزه شدن سینما اشاره دارد. با این حال اگر بخواهیم برآیندی از این پنج ویژگی داشته باشیم و تحلیلی انتقادی به صورت خالصه از سینمای ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت ارائه کنیم، می‌توانیم به صراحت بگوییم که سینمای ۲۰۲۳ از منظر فرهنگ شهرت و مسائل مربوط به سلبریتی‌ها گویای «زندگی نمایشی در سینما» است، یعنی سینما که در ذات خود نمایش را نیز عهده‌دار است، زندگی را نیز به همان‌گونه بازتاب می‌دهد. این ویژگی کلی و چگال‌شده از فرهنگ شهرت را به وضوح می‌توان در پرفروش‌ترین فیلم سینمایی امسال یعنی «باربی» نیز مشاهده کرد. به تعبیر دیگر می‌توان گفت فیلم سینمایی «باربی» نه‌تنها هر پنج ویژگی یادشده را دارد، بلکه به تنهایی وضعیت فرهنگ شهرت در سینمای سال ۲۰۲۳ را نیز نمایندگی می‌کند.
