اگر کمی به مطالعات فرهنگ و رسانه علاقه داشته باشید، احتمالا واژه POP-CULTURE یا همان فرهنگ عامه به گوشتان خورده است. افرادی هستند که به نظرشان فرهنگ عامه، عنصر بسیار مهمی از زندگی اجتماعی است. همین تصور بود که باعث شد یکی از غول های رسانه ای در حوزه فرهنگ عامه یعنی VICE متولد شود. ماجرای تاسیس این رسانه به سال ۱۹۹۴ بر می گردد، جایی که سه دوست به نام های شین اسمیت، سروش علوی و گاوین مکینز مجله ای به نام VOICE OF MONTREAL منتشر کردند که محوریت آن بیش از هر چیزی موسیقی و هنر بود.
به قلم: سید محمد یحیی هاشمی
اگر کمی به مطالعات فرهنگ و رسانه علاقه داشته باشید، احتمالا واژه POP-CULTURE یا همان فرهنگ عامه به گوشتان خورده است. این واژه به مجموعه ای از باورها، رفتارها، هنرها، ادبیات، موسیقی، مد، سرگرمی و… گفته می شود که مورد اقبال بسیاری از مردم قرار گرفته اند. در مورد فرهنگ عامه تحلیل ها و نگاه های بسیار متفاوتی وجود دارد. بعضی افراد که اصطلاحا «نخبه گرایانه» به ماجرا نگاه می کنند، فرهنگ عامه را چیزی سطحی، گذرا و کم ارزش می دانند. اما در مقابل، افرادی هم هستند که به نظرشان فرهنگ عامه، عنصر بسیار مهمی از زندگی اجتماعی است.
همین تصور دوم بود که باعث شد یکی از غول های رسانه ای در حوزه فرهنگ عامه یعنی VICE متولد شود. ماجرای تاسیس این رسانه به سال ۱۹۹۴ بر می گردد، جایی که سه دوست به نام های شین اسمیت، سروش علوی و گاوین مکینز مجله ای به نام VOICE OF MONTREAL منتشر کردند که محوریت آن بیش از هر چیزی موسیقی و هنر بود. دو سال بعد به خاطر تلاش های شین اسمیت، آنها توانستند از ناشر اصلی مستقل شده و نامشان را به VICE تغییر دهند. اما در میان این سه نفر، تنها شین اسمیت و سروش علوی به VICE وفادار ماندند و گاوین مکینز (که هم اکنون گرایشات راست گرایانه پررنگی دارد و پادکست تولید می کند) راهش را از آنان جدا کرد. اما اسمیت و علوی هر دو به نمونه های جالبی از مدیریت یک رسانه تبدیل شدند. نفر اول یعنی شین اسمیت علاوه بر مدیریت اجرایی VICE همیشه تلاش می کند تا خودش مستقیما از مناطق خطرناک دنیا گزارش تهیه کند. جالب است بدانید نقل قولی از او وجود دارد که می گوید: من هیچگاه خبرنگارانم را به جایی که خودم جرئت نمی کنم، نمی فرستم. اما نفر دوم یعنی سروش علوی ماجرای جالب تری دارد. او از یک خانواده مسلمان در پاکستان متولد شد. مادرش ساجیدا علوی استاد ممتاز دانشگاه مک گیل، و پدرش صابر علوی استاد برجسته روانشناسی در دانشگاه تورنتو است. علوی هم مانند اسمیت تجربیات بسیار زیادی در خبرنگاری دارد و حتی سال ۲۰۲۰ و پس از سرنگونی هواپیمای اوکراینی، سفری هم به ایران داشت. (به طور کلی این ویژگی در تمام بخش های VICE نیز نفوذ کرد. طوری که امروز این رسانه به خاطر گزارشگری شجاعانه و جسورانه اش شناخته می شود)
به هر ترتیب سال ۲۰۱۶ بود که VICE پس از سالها حضور در میدان های مختلف، پخش تصویری اش را از شبکه HBO شروع کرد. اولین برنامه آنها VICE NEWS TONIGHT بود که در مورد مسائل متنوعی مانند اخبار جهانی، محیط زیست، فناوری، اقتصاد و … صحبت می کرد. اما برند خبری آنها یعنی VICE NEWS دو سال پیش در ۲۰۱۴ شروع به کار کرده بود که همان زمان به علت پوشش اعتراضات و درگیری ها در اوکراین و ونزوئلا مورد توجه بسیار زیادی قرار گرفت. آنها این قدر در این مدت خوب عمل کرده بودند که تنها یک سال بعد یعنی در ۲۰۱۵ به خاطر دو ویدئو به نام های «دولت اسلامی» و «آخرین شانس بالا» برنده جایزه PEABODY * شدند. به طور کلی، VICE و مدیرانش مسیری بسیار طولانی را طی کردند تا بتوانند از یک مجله رایگان، به شرکتی با بیش از ۳۰۰۰ کارمند در شبکه کابلی، بیش از دوازده وب سایت، دو برنامه در HBO، یک آژانس تبلیغاتی، یک استدیو فیلم، و همچنین ۵۰ دفتر در سراسر تبدیل شوند. در نتیجه، امروز VICE یکی از غول های رسانه ای است که در موضوعات مختلفی خصوصا اخبار جهان، فرهنگ جوانان، هنر و موسیقی و حقوق بشر فعالیت می کند. علاوه بر موارد بالا، VICE همیشه در لیست جنجالی ترین رسانه ها نیز رتبه قابل توجهی دارد؛ چیزی که دقیقا در سرنوشت تمام رسانه های مربوط به فرهنگ عامه نوشته شده.
اما جذاب ترین بخش قضیه (البته شاید فقط برای امثال من) یعنی تامین مالی VICE ، وضعیت آنها هم مثل بقیه رسانه ها شفاف نیست. در سال ۲۰۱۴ برند A&E NETWORKS که یک گروه تلوزیونی تحت مالکیت دیزنی هستند، با سرمایه گذاری حدودا ۲۵۰ میلیون دلار توانستند ۲۰ درصد از سهام VICE را خریداری کنند. در سال ۲۰۱۵ نیز مجددا دیزنی دو سرمایه گذاری خصوصی به ارزش ۲۰۰ میلیون دلار بر روی این رسانه انجام داد. اما مهم ترین اتفاق در این زمینه به سرمایه گذاری رابرت مرداک، غول بدنام صنعت رسانه مربوط می شود که در سال ۲۰۱۳ حدود ۵ درصد سهام VICE را به قیمت ۷۰ میلیون دلار خرید.
به هر حال پتانسیل VICE آنقدر زیاد بود که شین اسمیت (یعنی یکی از ۳ بنیانگذار VICE که بالاتر در مورد آن صحبت کردیم) ادعا کرده که این رسانه روزی ده برابر بزرگتر از سی ان ان خواهد شود و این اتفاق حتی اگر در دوران او نیافتد، شخص دیگری می تواند این کار را انجام دهد. اما اسمیت برای این حرف دلیلی می آورد که سرنخ ما برای ارتباط میان تمام رسانه های حوزه فرهنگ عامه است: اینترنت.
*جایزه پیبادی Peabody Award که با نام کامل جوایز جرج فاستر پیبادی نیز شناخته می‌شود، جایزه‌ای است که هر ساله به سبب دستاورد برجسته و خدمات عمومی شایسته توسط شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی، شرکت‌ها و رسانه‌های اینترنتی و اشخاص مستقل، به آنها اهدا می‌شود. این جایزه که از معتبرترین و باکلاس ترین جوایز در صنعت رسانه محسوب می‌شود، هدفش تقدیر از برنامه‌هایی است که به لحاظ محتوایی غنی، خلاقانه و ارزشمند هستند و به ارتقای سطح آگاهی و بینش عمومی کمک می‌کنند.
